Economic Survey 2025: બજેટ પહેલા આર્થિક સર્વે કેમ રજૂ કરવામાં આવે છે, જાણો તેનાથી સંબંધિત બધી જરૂરી બાબતો

Economic Survey 2025: બજેટ સત્ર આજથી એટલે કે 31 જાન્યુઆરી 2025 થી શરૂ થઈ રહ્યું છે. આવતીકાલે 1 ફેબ્રુઆરીના રોજ નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ સંસદમાં બજેટ રજૂ કરશે. બજેટ રજૂ કરવાના એક દિવસ પહેલા આર્થિક સર્વે રજૂ કરવામાં આવે છે. બંને ગૃહોમાં રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુના સંબોધન પછી, નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ દ્વારા આર્થિક સર્વે 2025 રજૂ કરવામાં આવશે.

બજેટ પહેલાં આર્થિક સર્વેક્ષણને સમજવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તેમાં GDP અંદાજ, ફુગાવો વગેરે જેવી ઘણી માહિતી હોય છે, જે દેશની આર્થિક સ્થિતિને ઉજાગર કરે છે. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુ સવારે 11 વાગ્યે બંને ગૃહોને સંબોધિત કરશે, ત્યારબાદ બજેટ સત્ર શરૂ થશે.

આર્થિક સર્વેક્ષણ એક એવો દસ્તાવેજ છે જેમાં દેશની આર્થિક સ્થિતિ વિશે વિગતવાર માહિતી હોય છે. તેમાં ફુગાવો, રોજગાર, માળખાગત સુવિધાઓ, કૃષિ, વિદેશી હૂંડિયામણ અનામત, નાણાં પુરવઠો, આયાત-નિકાસ જેવી બધી મહત્વપૂર્ણ માહિતી શામેલ છે, જે દેશના અર્થતંત્રને અસર કરે છે.

તેમાં ત્રણેય મુખ્ય ક્ષેત્રોનો સમાવેશ થાય છે. આમાં પ્રાથમિક કૃષિ અને કૃષિ સંબંધિત વ્યવસાયો, ગૌણ ઉત્પાદન ક્ષેત્ર અને આ ઉપરાંત, સેવા ક્ષેત્ર જેમાં આઇટી અને લોજિસ્ટિક્સ વગેરેનો સમાવેશ થાય છે, તેની સ્થિતિ અંગેના અહેવાલો શામેલ છે.

તેને બે વિભાગમાં વહેંચવામાં આવે છે. એટલે તેને સમજવું સરળ થાય -

આર્થિક સર્વેક્ષણનો પહેલો ભાગ દેશના આર્થિક પ્રદર્શનનું મૂલ્યાંકન કરે છે. આ ઉપરાંત, બીજો ભાગ શિક્ષણ, ગરીબી, આબોહવા પરિવર્તન વગેરે જેવા સામાજિક મુદ્દાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. તેમનું વિશ્લેષણ પણ કરવામાં આવે છે.

બજેટની પહેલા કેમ રજુ કરવામાં આવે છે આર્થિક સર્વે?

તે બજેટ પહેલાં રજૂ કરવામાં આવે છે જેથી સરકાર દેશની આર્થિક સ્થિતિ વિશે દરેકને માહિતી આપી શકે. આ ઉપરાંત, આપણે દેશના વિકાસમાં આવતી સમસ્યાઓ વિશે પણ માહિતી મેળવી શકીએ છીએ. તેને આર્થિક સમીક્ષા અથવા આર્થિક સર્વે પણ કહેવામાં આવે છે. બજેટ પહેલાં આ દસ્તાવેજ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.

ભારતમાં પહેલુ આર્થિક સર્વે ક્યારે રજુ થયુ હતુ

દેશમાં પ્રથમ આર્થિક સર્વેક્ષણ 1950-51માં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. 1964 સુધી, આર્થિક સર્વે બજેટ સાથે રજૂ કરવામાં આવતો હતો. પરંતુ આ પછી તેને બજેટ પહેલાં રજૂ કરવાનું શરૂ થયું. થોડા વર્ષો પછી, તે બે ભાગમાં રજૂ થવા લાગ્યું.