India Russia Oil Deal: અમેરિકા દ્વારા રશિયા પર નવા અને કડક પ્રતિબંધો લાદવામાં આવે તે પહેલાં જ ભારતે એક મોટો દાવ રમ્યો હતો. ઓક્ટોબર મહિનામાં ભારતે રશિયા પાસેથી 2.5 અબજ યુરો આશરે 22,000 કરોડનું કાચું તેલ ખરીદ્યું હતું. આ ખરીદી સાથે, ભારત ચીન પછી રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદનારો વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો દેશ બની ગયો હતો. યુરોપના એક અગ્રણી સંશોધન કેન્દ્ર ‘સેન્ટર ફોર રિસર્ચ ઓન એનર્જી એન્ડ ક્લીન એર’ (CREA) દ્વારા આ ચોંકાવનારી માહિતી જાહેર કરવામાં આવી છે.
પ્રતિબંધો પહેલાં ભારત-રશિયાની મોટી 'ઓઇલ ગેમ': ઓક્ટોબરમાં 22,000 કરોડનું તેલ ખરીદ્યું, હવે રિલાયન્સ જેવી કંપનીઓએ કેમ મોં ફેરવ્યું?
India Russia Oil Deal: અમેરિકાના નવા પ્રતિબંધો લાગુ થાય તે પહેલાં, ઓક્ટોબર મહિનામાં ભારતે રશિયા પાસેથી 2.5 અબજ યુરો (આશરે 22,000 કરોડ)નું રેકોર્ડબ્રેક ક્રૂડ ઓઇલ ખરીદ્યું. જાણો આ મોટા સોદા પાછળનું કારણ અને હવે રિલાયન્સ જેવી દિગ્ગજ કંપનીઓએ આયાત કેમ અટકાવી દીધી છે.
અપડેટેડ 10:21:31 AM Nov 17, 2025 પર
ઓક્ટોબર મહિનામાં ભારતે રશિયા પાસેથી 2.5 અબજ યુરો આશરે 22,000 કરોડનું કાચું તેલ ખરીદ્યું હતું.
શા માટે ભારતીય કંપનીઓએ અચાનક આયાત રોકી?
વાત જાણે એમ છે કે 22 ઓક્ટોબરના રોજ અમેરિકાએ યુક્રેન યુદ્ધને નાણાકીય ભંડોળ પૂરું પાડતા અટકાવવા માટે રશિયાની બે સૌથી મોટી ઓઇલ ઉત્પાદક કંપનીઓ - રોસનેફ્ટ (Rosneft) અને લુકઓઇલ (Lukoil) - પર કડક પ્રતિબંધો લાદી દીધા. આ પ્રતિબંધોની સીધી અસર ભારતીય બજાર પર જોવા મળી. ભારતની દિગ્ગજ કંપનીઓ જેવી કે રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ, HPCL-મિત્તલ એનર્જી લિમિટેડ, અને મેંગલોર રિફાઇનરી એન્ડ પેટ્રોકેમિકલ્સ લિમિટેડ (MRPL) એ સાવચેતીના ભાગરૂપે હાલ પૂરતી રશિયન તેલની આયાત કરવાનું બંધ કરી દીધું છે.
યુદ્ધ પછી રશિયન તેલ ભારત માટે વરદાન બન્યું
ફેબ્રુઆરી 2022માં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયું તે પહેલાં ભારત તેની જરૂરિયાતનું માત્ર 1% તેલ જ રશિયા પાસેથી ખરીદતું હતું. પરંતુ યુદ્ધ પછી પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર પ્રતિબંધો લગાવ્યા અને યુરોપની માંગ ઘટી. આ સંજોગોમાં રશિયાએ ભારતને ખૂબ જ સસ્તા ભાવે, એટલે કે ભારે ડિસ્કાઉન્ટ પર તેલ ઓફર કર્યું. આ તકનો લાભ ઉઠાવીને ભારતે રશિયા પાસેથી તેલની ખરીદીમાં ધરખમ વધારો કર્યો અને થોડા જ સમયમાં ભારતની કુલ ક્રૂડ ઓઇલ આયાતમાં રશિયાનો હિસ્સો વધીને લગભગ 40% સુધી પહોંચી ગયો.
ઓક્ટોબરના આંકડા શું કહે છે?
CREAના રિપોર્ટ મુજબ, ઓક્ટોબરમાં ભારતે રશિયા પાસેથી કુલ 3.1 અબજ યુરોના જીવાશ્મ ઇંધણ (fossil fuel)ની આયાત કરી હતી.
* કાચું તેલ: 81% (2.5 અબજ યુરો)
* કોલસો: 11% (35.1 કરોડ યુરો)
* ઓઇલ પ્રોડક્ટ્સ: 7% (22.2 કરોડ યુરો)
આ દર્શાવે છે કે સપ્ટેમ્બરની સરખામણીમાં ઓક્ટોબરમાં રશિયન ક્રૂડ ઓઇલની આયાતમાં 11%નો વધારો થયો હતો. રસપ્રદ વાત એ છે કે ખાનગી રિફાઇનરીઓ ઉપરાંત, સરકારી માલિકીની રિફાઇનરીઓએ પણ ઓક્ટોબરમાં રશિયન તેલની ખરીદી લગભગ બમણી કરી દીધી હતી.
એક મહત્વના ઘટનાક્રમમાં, રશિયન કંપની રોસનેફ્ટની માલિકીની ગુજરાત સ્થિત વાડીનાર રિફાઇનરીએ ઓક્ટોબરમાં તેનું ઉત્પાદન 90% સુધી વધારી દીધું હતું, જેના પર હવે યુરોપિયન યુનિયન અને બ્રિટન દ્વારા પ્રતિબંધ લગાવી દેવામાં આવ્યો છે. આમ, પ્રતિબંધો લાગુ થાય તે પહેલાં ભારતે રશિયન તેલનો મોટો જથ્થો મેળવી લીધો હતો, પરંતુ હવે નવી પરિસ્થિતિમાં ભારતીય કંપનીઓ સાવચેતીભર્યું વલણ અપનાવી રહી છે.
MoneyControl News
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.
