તહેવારોમાં ઓનલાઇન શોપિંગ કરતા પહેલા સાવધાન! સાયબર ક્રાઇમના કેસ 5 વર્ષમાં 44 ગણા વધ્યા, હેલ્પલાઇન 1930 બની સંજીવની

Cyber Fraud in India: આજના ડિજિટલ યુગમાં જ્યાં એક તરફ જીવન સરળ બન્યું છે, ત્યાં બીજી તરફ ઓનલાઈન છેતરપિંડી એટલે કે સાયબર ક્રાઇમનો ખતરો પણ અનેકગણો વધી ગયો છે. તાજેતરના આંકડાઓ દર્શાવે છે કે ભારતમાં સાયબર ગુનાઓનું પ્રમાણ ચિંતાજનક રીતે વધી રહ્યું છે. લોકો પોતાની મહેનતની કમાણી સેકન્ડોમાં ગુમાવી રહ્યા છે.

ચોંકાવનારા આંકડા: 5 વર્ષમાં 44 ગણો ઉછાળો

સરકારી આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો સાયબર ક્રાઇમની ભયાનકતાનો અંદાજ આવે છે. છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં સાયબર ગુનાઓમાં ધરખમ વધારો જોવા મળ્યો છે:-

* વર્ષ 2019: 26,049 કેસ

* વર્ષ 2021: 4,52,414 કેસ

* વર્ષ 2022: 9,66,790 કેસ

* વર્ષ 2023: 11,56,218 કેસ

* વર્ષ 2024: 11,21,112 કેસ

આ આંકડા સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે 2019ની સરખામણીમાં 2023 સુધીમાં સાયબર ગુનાઓ લગભગ 44 ગણા વધ્યા છે.

હેલ્પલાઇન 1930 બની લોકોનો સહારો

સાયબર ફ્રોડના આ અંધકાર વચ્ચે એક આશાનું કિરણ પણ છે. કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી સાયબર ક્રાઇમ હેલ્પલાઇન નંબર- 1930 અને 'સિટિઝન ફાઇનાન્સિયલ સાયબર ફ્રોડ રિપોર્ટિંગ એન્ડ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ' ખૂબ જ અસરકારક સાબિત થઈ રહી છે.

આ સિસ્ટમ સાથે દેશની 392 જેટલી નાણાકીય સંસ્થાઓ જોડાયેલી છે. જ્યારે પણ કોઈ વ્યક્તિ ફ્રોડનો શિકાર બને છે અને તરત જ 1930 પર કોલ કરે છે, ત્યારે તેમના પૈસા જે એકાઉન્ટમાં ટ્રાન્સફર થયા હોય તેને તરત જ ફ્રીઝ (લિયન માર્ક) કરી દેવામાં આવે છે. આ હેલ્પલાઇન પર દરરોજ સરેરાશ 60,000 કોલ્સ આવે છે.

છેલ્લા ચાર વર્ષમાં આ હેલ્પલાઇન દ્વારા કુલ 2572.91 કરોડ લોકોના બચાવવામાં આવ્યા છે.

સાયબર ગઠિયાઓની જાળ: કઈ રીતે થાય છે છેતરપિંડી?

સાયબર અપરાધીઓ લોકોને ફસાવવા માટે અલગ-અલગ તરકીબો અપનાવે છે. ચાલો જાણીએ કયા પ્રકારના ફ્રોડનું પ્રમાણ કેટલું છે:

* 40% ફ્રોડ: કસ્ટમર કેર નંબર, રિફંડ અને KYC એક્સપાયર થવાના નામે.

* 40% ફ્રોડ: કુરિયર, ટાસ્ક-બેઝ્ડ સ્કેમ, ડિજિટલ એરેસ્ટ અને ફેડેક્સ સ્કેમ.

* 24% ફ્રોડ: સેક્સટોર્શન

* 23% ફ્રોડ: લોન એપ્લિકેશન અને ગેરકાયદેસર ધિરાણ.

* 21% ફ્રોડ: ગેરકાયદે ગેમિંગ, ટ્રેડિંગ એપ્સ અને ક્રિપ્ટો સ્કેમ્સ.

* 20% ફ્રોડ: ઓનલાઈન બુકિંગ, બનાવટી કુરિયર અને QR કોડ સ્કેન કરાવીને.

* 10% ફ્રોડ: રોમાન્સ સ્કેમ.

* 8% ફ્રોડ: AEPS (આધાર અનેબલ્ડ પેમેન્ટ સિસ્ટમ) અને બાયોમેટ્રિક ક્લોનિંગ.

* 8% ફ્રોડ: એન્ડ્રોઇડ મોબાઇલ માલવેર દ્વારા.

* 6% ફ્રોડ: રેન્સમવેર અને હેકિંગ.

કેવી રીતે બચશો?

જો તમે છેતરપિંડીનો શિકાર બનો, તો તરત જ 1930 પર કોલ કરો અથવા cybercrime.gov.in પર ફરિયાદ નોંધાવો. જેટલી જલદી તમે જાણ કરશો, પૈસા પાછા મળવાની શક્યતા તેટલી જ વધી જશે.

આ પણ વાંચો- Free Trade Agreement: ભારત-કતર FTA માટે આ અઠવાડિયે ફાઇનલ થશે શરતો, EU સાથે 14મા રાઉન્ડની ચર્ચા શરૂ