સરળ ભાષામાં કહીએ તો, જ્યારે તમે તમારી ચાલુ હોમ લોનને એક બેંકમાંથી બીજી બેંક કે નાણાકીય સંસ્થામાં ખસેડો છો, તેને હોમ લોન બેલેન્સ ટ્રાન્સફર કહેવાય છે.
Home loan transfer: જ્યારે તમે ઘર ખરીદવા માટે લોન લીધી હોય અને પછીથી તમને ખ્યાલ આવે કે બીજી કોઈ બેંક તમારા કરતાં ઓછા વ્યાજદરે લોન આપી રહી છે, તો શું કરવું? આવા સમયે હોમ લોન બેલેન્સ ટ્રાન્સફરનો ઓપ્શન તમારા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક સાબિત થઈ શકે છે. આ પ્રક્રિયા દ્વારા તમે તમારી વર્તમાન લોનને એક બેંકમાંથી બીજી બેંકમાં ખસેડી શકો છો અને દર મહિને હજારો રૂપિયાની બચત કરી શકો છો.
હોમ લોન બેલેન્સ ટ્રાન્સફર એટલે શું?
સરળ ભાષામાં કહીએ તો, જ્યારે તમે તમારી ચાલુ હોમ લોનને એક બેંકમાંથી બીજી બેંક કે નાણાકીય સંસ્થામાં ખસેડો છો, તેને હોમ લોન બેલેન્સ ટ્રાન્સફર કહેવાય છે. આનો મુખ્ય હેતુ ઓછા વ્યાજદરે લોન મેળવવાનો કે વધુ સારી શરતો મેળવવાનો હોય છે. આ પ્રક્રિયાથી તમારી માસિક EMI ઘટી શકે છે અને લાંબા ગાળામાં તમે લાખો રૂપિયાની બચત કરી શકો છો. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે 30 લાખ રૂપિયાની લોન 9% વ્યાજદરે ભરી રહ્યા હો અને કોઈ નવી બેંક તમને 8% વ્યાજદરે લોન આપે, તો તમારી માસિક EMIમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થાય છે. આ તફાવત વર્ષો સુધી ચાલતો રહે તો મોટી રકમ બચી જાય છે.
ક્યારે લોન ટ્રાન્સફર કરવી યોગ્ય?
લોન ટ્રાન્સફર કરવાનો નિર્ણય લેતા પહેલાં કેટલાક મુદ્દાઓ ધ્યાનમાં રાખવા જરૂરી છે. જો તમારી વર્તમાન લોનનો વ્યાજદર નવી બેંકના ઓફર કરતાં ઘણો વધારે હોય, તો ટ્રાન્સફર કરવું ફાયદાકારક છે. પરંતુ એક મહત્વની વાત - ટ્રાન્સફર પ્રક્રિયામાં થતા ખર્ચ જેવા કે પ્રોસેસિંગ ફી, કાનૂની ફી વગેરેની ગણતરી પણ કરવી જરૂરી છે. જો તમારી લોનનો સમયગાળો લગભગ પૂરો થવા આવ્યો હોય કે બાકી રહેલી રકમ ઘણી ઓછી હોય, તો ટ્રાન્સફર કરવાનો વધારે ફાયદો થતો નથી. કારણ કે શરૂઆતના વર્ષોમાં જ વ્યાજની રકમ વધુ ચૂકવવાની હોય છે, પછીના વર્ષોમાં મુખ્યત્વે મૂળ રકમ ભરવાની હોય છે. એક અલગ ફાયદો એ પણ છે કે લોન ટ્રાન્સફરથી તમારો ક્રેડિટ સ્કોર સુધરી શકે છે, જો તમે નિયમિત રીતે EMI ચૂકવો છો. આગળ જતાં અન્ય નાણાકીય સુવિધાઓ મેળવવામાં આ મદદરૂપ બને છે.
કેવી રીતે કરવી લોન ટ્રાન્સફર? સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ પ્રક્રિયા
પહેલું સ્ટેપ: રિસર્ચ અને તુલના, સૌથી પહેલાં વિવિધ બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓના વ્યાજદર, ફી અને શરતોની તુલના કરો. બજારમાં ઘણી બેંકો હોય છે જે સ્પર્ધાત્મક દરે લોન આપે છે. ઓનલાઇન માધ્યમો કે નાણાકીય સલાહકારોની મદદથી શ્રેષ્ઠ ઓપ્શન શોધો.
બીજું સ્ટેપ: વર્તમાન બેંક સાથે વાત કરો, કેટલીકવાર તમારી હાલની બેંક પણ તમને રોકવા માટે વ્યાજદર ઘટાડવા તૈયાર થાય છે. આથી પહેલાં તમારી જ બેંકનો સંપર્ક કરવો યોગ્ય રહે છે. આનાથી ટ્રાન્સફરના ખર્ચ અને મહેનતથી બચી શકાય.
ત્રીજું સ્ટેપ: જરૂરી દસ્તાવેજો મેળવવા, જો તમે ટ્રાન્સફર કરવાનું નક્કી કરો, તો તમારી વર્તમાન બેંકમાંથી નો ઓબ્જેક્શન સર્ટિફિકેટ (NOC), ફોરક્લોઝર લેટર અને લોન સ્ટેટમેન્ટ મેળવવા પડે છે. આ દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે તમે નિયમિત રીતે EMI ચૂકવી રહ્યા છો અને તમારી લોન ટ્રાન્સફર કરવા માટે કોઈ વાંધો નથી.
ચોથું સ્ટેપ: નવી બેંકમાં અરજી કરવી, નવી બેંકમાં હોમ લોન ટ્રાન્સફર માટે અરજી કરો. તમારે પાન કાર્ડ, આધાર કાર્ડ, આવકના પુરાવા, બેંક સ્ટેટમેન્ટ, પ્રોપર્ટી ડોક્યુમેન્ટ્સ વગેરે જેવા દસ્તાવેજો રજૂ કરવા પડશે. નવી બેંક તમારી આવક, ક્રેડિટ હિસ્ટરી અને પ્રોપર્ટીની કિંમતનું મૂલ્યાંકન કરશે.
પાંચમું સ્ટેપ: મંજૂરી અને
પ્રોસેસિંગ, બેંક તમારી અરજી તપાસે છે અને મંજૂરી આપે છે. પછી તેઓ તમારી જૂની બેંકની બાકી રકમ ચૂકવી દે છે અને લોન તેમના નામે ટ્રાન્સફર થાય છે. આ આખી પ્રક્રિયામાં સામાન્ય રીતે 15 થી 20 દિવસ લાગી શકે છે.
જરૂરી દસ્તાવેજોની યાદી
લોન ટ્રાન્સફરની પ્રક્રિયા માટે નીચેના દસ્તાવેજો તૈયાર રાખો:
હોમ લોન ટ્રાન્સફર કરતી વખતે એક વધારાનો ફાયદો એ છે કે તમે ટોપ-અપ લોન પણ લઈ શકો છો. આ વધારાની રકમ તમે ઘરના સમારકામ, રિનોવેશન, લગ્ન-સમારોહ કે બાળકોના શિક્ષણ ખર્ચ માટે વાપરી શકો છો. નવી બેંક તમારી આવક અને ચુકવણી ક્ષમતા જોઈને આ વધારાની રકમ મંજૂર કરે છે. જો કે, ટોપ-અપ લોન માટે અલગ પ્રોસેસિંગ ફી અને વ્યાજદર લાગુ પડી શકે છે.
ખર્ચ અને ફીનું મૂલ્યાંકન
પ્રોસેસિંગ ફી: સામાન્ય રીતે લોન રકમના 0.5% થી 1% જેટલી
કાનૂની અને તકનીકી ફી: પ્રોપર્ટી વેરિફિકેશન અને દસ્તાવેજ તપાસણી માટે
વેલ્યુએશન ચાર્જ: મિલકતના નવેસરથી મૂલ્યાંકન માટે
પ્રીપેમેન્ટ ચાર્જ: જૂની બેંકમાં લોન બંધ કરવા માટે (આ વ્યક્તિગત લોનમાં મફત છે, પરંતુ નિશ્ચિત વ્યાજદરની લોનમાં લાગુ પડી શકે)
સ્ટેમ્પ ડ્યુટી: રાજ્ય પ્રમાણે અલગ અલગ
આ બધા ખર્ચાઓની ગણતરી કરીને જ નક્કી કરવું કે ટ્રાન્સફરથી ખરેખર બચત થશે કે નહીં. કેટલીકવાર આ ખર્ચાઓ એટલા વધારે હોય છે કે વ્યાજદરમાં થતી બચત તેનાથી ઓછી પડી જાય છે.
ધ્યાનમાં રાખવા જેવી મહત્વની બાબતો
લોન અવધિ: જો તમારી લોનના હજુ ઘણા વર્ષો બાકી હોય, તો જ ટ્રાન્સફર કરવું ફાયદાકારક છે. જો માત્ર 3-4 વર્ષ બાકી હોય, તો વિચારણા કરવી જરૂરી છે.
ક્રેડિટ સ્કોર: તમારો ક્રેડિટ સ્કોર સારો હોવો જોઈએ. સામાન્ય રીતે 750 કે તેથી વધુ સ્કોર હોય તો નવી બેંક સારી શરતો આપે છે.
છુપા ખર્ચ: બધી જ શરતો અને ફી સ્પષ્ટ રીતે સમજી લો. કેટલીકવાર લાગતું હોય તેના કરતાં વધારે ખર્ચ આવી શકે છે.
ફ્લોટિંગ વર્સિઝ ફિક્સ્ડ રેટ: નવી લોનમાં ફ્લોટિંગ કે ફિક્સ્ડ વ્યાજદર હોય તે જોવું. બજારના વ્યાજદરમાં વધઘટ થતી રહે છે, આથી દૂરંદેશી નિર્ણય લેવો જરૂરી છે.
હોમ લોન બેલેન્સ ટ્રાન્સફર એ સારો ઓપ્શન છે જો તમે યોગ્ય રીતે તેનું આયોજન કરો અને બધી વિગતો સમજીને નિર્ણય લો. દર મહિને થોડી બચત પણ લાંબા ગાળે મોટી રકમ બની જાય છે. પરંતુ ઉતાવળમાં નિર્ણય ન લો. તમામ બેંકોની શરતો સરખાવો, ખર્ચની યોગ્ય ગણતરી કરો અને જરૂર જણાય તો નાણાકીય સલાહકારની મદદ લો.