Budget 2023: ક્વોલિટી એજ્યુકેશન માટે મોટી જાહેરાત કરી શકે છે નિર્મલા સિતારમણ

Budget 2023: સરકારના પ્રયાસો છતાં, વસ્તીનો એક મોટો વર્ગ શિક્ષણ, ખાસ કરીને ઉચ્ચ શિક્ષણ પ્રાપ્ત કરી શક્યો નથી. નિષ્ણાતો કહે છે કે સરકારે ખાનગી અને જાહેર સાહસો માટે સબસિડી વધારવી જોઈએ. તેનાથી શિક્ષણ ક્ષેત્રે રોકાણ કરવામાં લોકોનો રસ વધશે. સમગ્ર વસ્તીને શિક્ષણની સુવિધા પૂરી પાડવાથી પણ આર્થિક વૃદ્ધિમાં વધારો કરવામાં મદદ મળશે. જલંધરમાં લવલી પ્રોફેશનલ યુનિવર્સિટીના પ્રવક્તા રોહિત સૂદે જણાવ્યું હતું કે આ બધાને જ્ઞાન ઉપલબ્ધ કરાવવાના ઉદ્દેશ્યને પૂર્ણ કરવામાં મદદ કરશે. સરકારે શૈક્ષણિક સેવાઓ અને ઉત્પાદનો પર પણ GST ઘટાડવાની જરૂર છે. હાલમાં તેના પર 18% GST લાગે છે.

શિક્ષણ પર જીડીપીના 6% ખર્ચ કરવાની જરૂર
સૂદે કહ્યું કે 1968થી શિક્ષણ પર ખર્ચ વધારવાની ભલામણો કરવામાં આવી રહી છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે સરકારે તેના જીડીપીના 6% શિક્ષણ પર ખર્ચ કરવો જોઈએ. સરકારે સંશોધન માટે ફાળવણીમાં પણ વધારો કરવાની જરૂર છે. સંશોધનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે શિષ્યવૃત્તિ, ટેકનિકલ તાલીમ અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર રોકાણ વધારવું પડશે. આ માટે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારીનું મોડલ અપનાવી શકાય.

2020માં જીડીપીના 4.5 ટકા શિક્ષણ પાછળ ખર્ચવામાં આવ્યા હતા
વિશ્વ બેંકના આંકડા અનુસાર, 2020માં શિક્ષણ પર સરકારનો ખર્ચ જીડીપીના 4.5 ટકા હતો. નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે કેન્દ્રીય બજેટ 2023માં તેને વધારવાની જરૂર છે. અગ્રણી યુનિવર્સિટીના ડીન એમ કિશોર બાબુએ જણાવ્યું હતું કે સરકાર વિદેશમાં પ્રતિષ્ઠિત ભારતીય શૈક્ષણિક સંસ્થાઓના કેમ્પસ ખોલવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકે છે. મણિપાલ એકેડમી ઑફ હાયર એજ્યુકેશન, બિરલા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નૉલૉજી અને એમિટી યુનિવર્સિટી જેવી શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ વિદેશમાં કૅમ્પ શરૂ કરી રહી છે.

સ્કીલ ડેવલપમેન્ટ પર ભાર આપવાની જરૂર
ટેક્નોલોજી ટેલેન્ટના કિસ્સામાં, હાલમાં માનવબળના પુરવઠા અને જરૂરિયાત વચ્ચે 21 ટકાનું અંતર છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં કૌશલ્યની કટોકટી છે. આ પડકારને પહોંચી વળવા સરકારે એપ્રેન્ટિસશીપને પ્રોત્સાહન આપવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. ગયા વર્ષે, સ્ટાફિંગ ફર્મ ટીમલીઝ સર્વિસે 5,80,000 એપ્રેન્ટિસને તકો આપીને રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો. આગળનું લક્ષ્ય 10 લાખ એપ્રેન્ટિસ હોવું જોઈએ. આ માટે સરકારે રોકાણ વધારવું પડશે.

કેન્દ્રમાં નરેન્દ્ર મોદીની સરકાર બન્યા બાદ મેડિકલ કોલેજોની સંખ્યા વધારવા પર ફોકસ વધ્યું છે. કેટલીક રાજ્ય સરકારો પણ આમાં સહયોગ આપી રહી છે. ઉત્તર પ્રદેશ સરકારે દરેક જિલ્લામાં મેડિકલ કોલેજ શરૂ કરવાની યોજના બનાવી છે.