Budget 2023: RBI અને PSU બેન્ક ભરશે સરકારનો ખજાનો, 48000 કરોડના ડિવિડન્ડ મળવાનું અનુમાન

Budget 2023: સરકાર પીએસયૂ બેન્કના નાણાકીય હેલ્થને લઈને પૂરી જોશમાં છે. તેનું કારણ છે કે તેને બેન્કોના રિકેપિટલાઈઝેશનથી જોડાયેલ કોઈ જાહેરાત નથી કરી. તેને ઉલટ સરકાર RBI અને PSU બેન્કોથી નાણાકીય વર્ષના દરમ્યાન ડિવિડન્ડના રૂપમાં 48,000 કરોડ રૂપિયા મળવાની ઉમ્મીદ કરી રહી છે. નાણામંત્રી નિર્મળા સીતારમણના દ્વારા 1 ફેબ્રુઆરીના સંસદમાં રજુ યૂનિયન બજેટ થી આ વાત સામે આવી છે. સરકારે કેન્દ્રીય બેન્ક અને પબ્લિક સેક્ટરના બેન્કોથી મળવા વાળુ ડિવિડન્ડ 17.3 ટકા વધીને 48,000 કરોડ રૂપિયા રહેવાનું અનુમાન જાહેર કર્યુ છે. વર્તમાન નાણાકીય વર્ષ માટે રિવાઈઝ ઈસ્ટીમેટ 40,953.33 કરોડ રૂપિયા છે.

આરબીઆઈએ કેમ ઓછુ આપ્યુ ડિવિડન્ડ

જો કે, ચાલૂ નાણાકીય વર્ષ માટે રિવાઈઝ એસ્ટીમેટ 44.6 ટકા ઓછુ છે, જ્યારે છેલ્લા વર્ષના બજેટમાં 73,948 કરોડ રૂપિયાનું અનુમાન જાહેર કરવામાં આવ્યુ હતુ. તેમાં ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ આરબીઆઈ રહ્યા, જેને મે 2022 માં ફક્ત 30,307 કરોડ રૂપિયાનું ડિવિડન્ડ આપ્યુ હતુ.

ખરેખર, આરબીઆઈને વિદેશી સિક્યોરિટીઝમાં રોકાણ પર વ્યાજદરોમાં ભારી વધારાના ચાલતા ઝટકો લાગ્યો હતો અને કેન્દ્રીય બેન્કને કંટીજેંસી ફંડ (Contingency Fund) માટે 1.15 લાખ કરોડ રૂપિયાના પ્રોવિઝન કરવા પડ્યા, જે છેલ્લા વર્ષની તુલનામાં 5 ગમા વધારે હતા.

Budget 2023: નોકરી કરવા વાળા લોકો માટે નવા ટેક્સ માળખામાં ફાયદો, જાણો FM એ શું આપ્યો છે ફાયદો

સરકારની સાથે પ્રૉફિટ શેર કરે છે આરબીઆઈ

આરબીઆઈના Contingency Fund સિક્યોરિટીઝની વૈલ્યૂમાં નબળાઈ, મોનેટ્રી અને એક્સચેન્જ રેટ પૉલિસી ઑપરેશનથી જોડાયેલ રિસ્ક અને વ્યવસ્થાગત જોખમ વગેરે સહિત આકસ્મિક સ્થિતિઓ માટે રાખવામાં આવે છે.

RBI પોતાની ડ્યૂટીઝના દ્વારા રેવેન્યૂ અર્જિત કરે છે. પોતાના ખર્ચાને પૂરા કર્યાની બાદ આરબીઆઈને ડિવિડન્ડના રૂપમાં કેન્દ્ર સરકારની સાથે પ્રૉફિટ શેર કરવાનો હોય છે.

આરબીઆઈ સંભવત: પોતાના અકાઉંટ્સને અંતિમ રૂપ મળવાની બાદ મે, 2023 માં કેન્દ્ર સરકારને ડિવિડન્ડ આપશે. સરકાર માટે છેલ્લા ઘણા વર્ષથી કેન્દ્રીય બેન્કના ડિવિડન્ડ રેવેન્યૂના મહત્વના સ્ત્રોત બનેલા છે.