Budget 2023: લદ્દાખથી હરિયાણા સુધી દેશની પ્રથમ એનર્જી ટ્રાન્સમિશન લાઇનની જાહેરાત

Budget 2023: કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે 1 ફેબ્રુઆરીના રોજ નાણાકીય વર્ષ 2023-24ના બજેટમાં લદ્દાખથી હરિયાણા સુધીના ભારતના પ્રથમ મેગા રિન્યુએબલ એનર્જી ટ્રાન્સમિશન લાઇન પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરી હતી. નિર્મલા સીતારમણે જણાવ્યું હતું કે, "લદ્દાખ 13 ગીગાવોટ રિન્યુએબલ એનર્જી ખાલી કરશે અને રૂ. 8,300 કરોડની કેન્દ્રીય સહાય સહિત રૂ. 20,700 કરોડના રોકાણ સાથે ગ્રીડ એકીકરણ માટે આંતર-રાજ્ય ટ્રાન્સમિશન સિસ્ટમનું નિર્માણ કરશે."

16 જાન્યુઆરી, 2023ના રોજ, મનીકંટ્રોલે અહેવાલ આપ્યો હતો કે, કેન્દ્રીય બજેટમાં લદ્દાખથી રિન્યુએબલ એનર્જી ટ્રાન્સમિશન લાઇન પ્રોજેક્ટનો સમાવેશ થવાની સંભાવના છે. લદ્દાખના પેંગ અને હરિયાણાના કૈથલ વચ્ચે ગ્રીન એનર્જી ટ્રાન્સમિશન કોરિડોરનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે.

આ પ્રોજેક્ટ 900 કિલોમીટરમાં ફેલાયેલો હોવાની શક્યતા છે. કોરિડોર ખાસ કરીને લેહમાં 10 GW પુનઃપ્રાપ્ય ઉર્જા પાર્કમાંથી ઓછામાં ઓછી 13 GW અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં પવન ઉર્જા પ્રણાલીઓ દ્વારા અન્ય 4 GW પાવર મેળવવાનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે.

રિન્યુએબલ એનર્જી પાર્ક લદ્દાખમાં એક મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ 2018-19માં સૌપ્રથમવાર તેની જાહેરાત કરી હતી. પ્રોજેક્ટ સાથે સંકળાયેલા અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે ટ્રાન્સમિશન લાઇનમાં 12 GWh બેટરી ઊર્જા સંગ્રહ ઘટક પણ હશે. આ એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે ભારતે 2030 સુધીમાં 500 GW સ્થાપિત ક્ષમતાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે.

નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે બજેટમાં 2030 સુધીમાં 5 મિલિયન ટન ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઉત્પાદનના લક્ષ્યની જાહેરાત કરી હતી. નાણામંત્રીએ એમ પણ કહ્યું કે ઊર્જા સંક્રમણ અને ચોખ્ખા શૂન્ય ઉત્સર્જન ઉદ્દેશ્યો માટે બજેટમાં રૂ. 35,000 કરોડનું પ્રાથમિક મૂડી રોકાણ કરવામાં આવ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે સરકાર 4,000 મેગાવોટની બેટરી એનર્જી સ્ટોરેજની સ્થાપનામાં મદદ કરશે.

સીતારમણે કહ્યું કે "ગ્રીન ક્રેડિટ" પ્રોગ્રામને પણ પર્યાવરણ સંરક્ષણ અધિનિયમ હેઠળ સૂચિત કરવામાં આવશે. સરકારે 4 જાન્યુઆરી, 2023ના રોજ રૂ. 19,744 કરોડના પ્રારંભિક ખર્ચ સાથે મિશન હાઇડ્રોજનને પણ મંજૂરી આપી છે, જે દેશને ઉર્જા-સ્વતંત્ર રાષ્ટ્ર બનાવવા અને નિર્ણાયક ક્ષેત્રોમાંથી કાર્બન ઉત્સર્જન ઘટાડવાના હેતુથી છે.

સરકાર 2030 સુધીમાં ગ્રીન હાઇડ્રોજનની માંગ નિર્માણ, ઉત્પાદન, ઉપયોગ અને નિકાસને સરળ બનાવવા અને રૂ. 8 લાખ કરોડથી વધુના રોકાણને એકત્ર કરવાની યોજના ધરાવે છે. નાણાપ્રધાને વધુમાં કહ્યું કે, સરકાર દર વર્ષે શહેરી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ ફંડ પર 10,000 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરશે. તે ગ્રામીણ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ડેવલપમેન્ટ ફંડની તર્જ પર હશે અને તેનું સંચાલન NHB (નેશનલ હાઉસિંગ બેંક) દ્વારા કરવામાં આવશે.