Interim Budget 2024: ભારતમાલા પરિયોજનાની સ્પીડ વધારવા પર ફોક્સ, ભારતના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરલ ક્રાંતિના રસ્તાઓ પર એક નજર નાખો
Interim Budget 2024: ભારતમાલા પરિયોજનાના પહેલા તબક્કાને સપ્ટેમ્બર 2022 સુધી પુરૂ કરવાનું લક્ષ્ય હતુ. તેના પર આશરે 5.35 લાખ કરોડ રૂપિયાના રોકાણનો પ્લાણ હતો. પરંતુ, પહેલો તબક્કો નક્કી સમયના મુકાબલે ઘણો પાછળ ચાલી રહ્યો છે. પ્રોજેક્ટ્સ સમય પર નક્કી નહીં થવાના લીધેથી કૉસ્ટ ઘણી વધારે વધી ગઈ છે.
Interim Budget 2024: એક્સપર્ટ્સનું કહેવુ છે કે જો સરકાર ભારતમાલા પરિયોજનાની સ્પીડ વધારવા પર ફોક્સ કરે છે તો તેનાથી દેશમાં શાનદાર રોડનેટવર્ક તૈયાર થઈ શકે છે.
Interim Budget 2024: ભારતમાલા પરિયોજના (Bharatmala Pariyojana) ની શરૂઆત 2017 માં થઈ હતી. આ પ્રધાનમંત્રી નેરન્દ્ર મોદી સરકારની મહત્વાકાંક્ષી પરિયોજનાઓ માંથી એક છે. તેનો મકસદ ઈકોનૉમીને તેજીથી સ્પીડ માટે આર્થિક ગતિવિધિઓને વધારો આપવા વાળા ઈંફ્રાસ્ટ્રક્ચર તૈયાર કરવાનો છે. આ પરિયોજનાની હેઠળ કુલ 74,942 કિલોમીટર લાંબા રસ્તાઓના નેટવર્ક તૈયાર કરવાનો લક્ષ્ય છે. પરિયોજનાની પહેલા તબક્કાને પૂરા કરવા માટે ઘણી ફાઈનેંસિંગ મૉડલ્સ તૈયાર કર્યા છે. ફેઝ 1 ની હેઠળ 34,800 કિલોમિટર રોડ નેટવર્ક વિકસિત કરવાનું લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યુ હતુ. કેંદ્ર સરકારનું માનવું છે કે દેશભરમાં વિશ્વસ્તરીય રોડ નેટવર્ક તૈયાર કરવાથી આર્થિક ગતિવિધિઓ વધશે. તેનાથી રોકાણને પણ વધારો મળશે.
બજેટ 2024 માં પરિયોજનાની સ્પીડ વધારવાનો ઉપાય સામેલ થઈ શકશે
ઑક્ટોબર 2017 માં લૉન્ચ થવાની બાદથી દેશમાં દરેક વર્ષ આશરે 10,000 કિલોમીટર રસ્તાઓ બનાવામાં આવી રહ્યા છે. ભારતમાલા પરિયોજનાના પહેલા તબક્કાને સપ્ટેમ્બર 2022 સુધી પુરૂ કરવાનું લક્ષ્ય હતુ. તેના પર આશરે 5.35 લાખ કરોડ રૂપિયાના રોકાણનો પ્લાણ હતો. પરંતુ, પહેલો તબક્કો નક્કી સમયના મુકાબલે ઘણો પાછળ ચાલી રહ્યો છે. પ્રોજેક્ટ્સ સમય પર નક્કી નહીં થવાના લીધેથી કૉસ્ટ ઘણી વધારે વધી ગઈ છે. એક્સપર્ટ્સનું કહેવુ છે કે સરકારના પ્રોજેક્ટની ફાઈનેંસિંગની રીતે થોડી બદલવાની જરૂર છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ (Nirmala Sitharaman)વચગાળાનું બજેટ (Interim Budget) માં આ વખતે પગલા ઉઠાવી શકે છે.
મોડી પરિયોજના કૉસ્ટ વધીને 10 લાખ કરોડની પાર
એક્સપર્ટ્સનું કહેવુ છે કે જો સરકાર ભારતમાલા પરિયોજનાની સ્પીડ વધારવા પર ફોક્સ કરે છે તો તેનાથી દેશમાં શાનદાર રોડનેટવર્ક તૈયાર થઈ શકે છે. પરંતુ, તેના માટે પ્રોજેક્ટને સમય પર પૂરો કરવાના ઉપાય કરવાના રહેશે. આ પરિયોજનાના સમય પર પૂરા ના થવાથી કૉસ્ટ વધીને 10.64 લાખ કરોડ સુધી પહોંચી ગયો છે. આ શરૂઆત અનુમાનના મુકાબલે બેગણો છે. ઈક્રાએ પોતાની રિપોર્ટમાં કહ્યુ છે કે પ્રોજેક્ટ એવૉર્ડ કરવાની સ્પીડ સુસ્ત પડવાની આશંકા છે.
પૂરૂ થવા પર દેશભરમાં રોડનેટવર્કની શકલ બદલાઈ જશે
આ પરિયોજનામાં સરકારનું જોર કૉરિડોર આધારિત રોડ નેટવર્ક વિકસિત કરવા પર રહ્યુ છે. તેમાં ઈકોનૉમિક કૉરિડોર ડેવલપમેંટ, ઈંટર-કૉરિડોર અને ફીડર રૂટ્સ ડેવલપમેંટ વગેરે સામેલ છે. આ પ્રોજેક્ટની હેઠળ બંદરગાહોને રોડ નેટવર્કથી જોડવા માટે શાનદાર ઈંફ્રાસ્ટ્રક્ચર બનાવાનું લક્ષ્ય છે. હજુ ઘણા રાજ્યોમાં આ પ્રોજેક્ટની હેઠળ રોડ નેટવર્ક પર કામ ચાલી રહ્યું છે. તેના પૂરા થવા પર આર્થિક ગતિવિધિઓને વધારો મળશે. તેનાથી ઈકોનૉમિક ગ્રોથ વધશે.
કેગનો પ્રોજેક્ટ અવૉર્ડમાં અનિયમિતતા મળી
ગત વર્ષ ઓગસ્ટમાં કંપ્ટ્રોલર એન્ડ ઑડિટર જનરલ (CAG) ઑફ ઈંડિયાએ આ પરિયોજનાની હેઠળ પ્રોજેક્ટ આપવામાં અનિયમિતતા મળવાની વાત કરી હતી. તેને ઘણી વધારે ખર્ચ વાળી ઈંજીનિયરિંગ પ્રોક્યોરમેંટ અને કંસ્ટ્રક્શનમાં કૉસ્ટ ઘણી વધારે વધવાના વિશે બતાવામાં આવ્યા હતા. તેમાં દ્વારકા એક્સપ્રેસવે પ્રોજેક્ટ અને દિલ્હી-વડોદરા એક્સપ્રેસવે પ્રોજેક્ટ પણ સામેલ છે.