ભારત કઠોળ ઉત્પાદનમાં બન્યો વિશ્વનો સૌથી મોટો દેશ, ચીન અને અમેરિકા પણ પાછળ

Pulses production: ભારત કૃષિ ક્ષેત્રે એક મહત્ત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. ખાસ કરીને કઠોળના ઉત્પાદનમાં ભારત વિશ્વમાં નંબર વન પર છે. લેટેસ્ટ ડેટા મુજબ, ભારત વાર્ષિક 28 મિલિયન મેટ્રિક ટન કઠોળનું ઉત્પાદન કરે છે, જે અન્ય કોઈ દેશની સરખામણીમાં ઘણું વધારે છે. આ આંકડો છેલ્લા 20 વર્ષમાં બમણાથી પણ વધુ થયો છે, જે 2002માં 11.13 મિલિયન મેટ્રિક ટન હતો.

ભારતમાં કઠોળના મુખ્ય ઉત્પાદક રાજ્યોમાં કર્ણાટક, મધ્યપ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, રાજસ્થાન અને ઉત્તર પ્રદેશનો સમાવેશ થાય છે. અહીં ચણા, તુવેર, મસૂર, અને અન્ય કઠોળનું મોટા પાયે વાવેતર થાય છે, જેનો દેશમાં વ્યાપક ઉપયોગ થાય છે.

વિશ્વના ટોપ 10 કઠોળ ઉત્પાદક દેશો

ભારત પછી આ યાદીમાં બીજા ક્રમે મ્યાનમાર, અને ત્યારબાદ કેનેડા, ચીન અને રશિયા આવે છે. અહીં વિશ્વના ટોપ 10 કઠોળ ઉત્પાદક દેશોની યાદી મિલિયન મેટ્રિક ટનમાં આપવામાં આવી છે.

* મ્યાનમાર: 5.5

* કેનેડા: 5.1

* ચીન: 5

* રશિયા: 4.1

* નાઇજીરીયા: 4

* નાઇજર: 3.5

* ઇથોપિયા: 3.47

* બ્રાઝિલ: 2.9

* અમેરિકા: 2

મ્યાનમાર, જે બીજા ક્રમે છે, તે એક મુખ્ય કઠોળ નિકાસકાર દેશ પણ છે. 2020-21માં તેણે 2 મિલિયન ટનથી વધુ કઠોળની નિકાસ કરી હતી.

કઠોળની વૈશ્વિક ખેતી

વર્ષ 2022ના ડેટા અનુસાર, વિશ્વભરમાં લગભગ 9.6 મિલિયન હેક્ટર જમીન પર કઠોળની ખેતી કરવામાં આવી હતી. આ ખેતીથી 9.7 મિલિયન ટનનું ઉત્પાદન મળ્યું હતું, જેની સરેરાશ ઉત્પાદકતા 1,015 કિલોગ્રામ પ્રતિ હેક્ટર હતી. કઠોળનું ઉત્પાદન વિશ્વના 170 દેશોમાં થાય છે, જે દર્શાવે છે કે વૈશ્વિક ખાદ્ય સુરક્ષામાં તેનું કેટલું મહત્ત્વ છે. આ આંકડાઓ સ્પષ્ટપણે બતાવે છે કે કઠોળ માત્ર ભારતમાં જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર વિશ્વમાં પોષણ અને કૃષિ માટે અત્યંત જરૂરી છે.

આ પણ વાંચો- India Defence System: ભારતની હવાઈ શક્તિનો નવો અધ્યાય, નવી એર ડિફેન્સ સિસ્ટમનું સફળ પરીક્ષણ