India-US Deal: ભારત-અમેરિકા ડીલથી ખેડૂતો ચિંતામાં, મકાઈના ભાવ ઘટશે, થશે નુકસાન?

India-US Deal: ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે ટૂંક સમયમાં એક મોટી વેપાર ડીલ થવાની ચર્ચા જોરશોરથી ચાલી રહી છે. આ ડીલ હેઠળ ભારત અમેરિકાથી મકાઈના આયાત પરનો ટેરિફ ઘટાડી શકે છે, જેનાથી અમેરિકન મકાઈનું ભારતમાં આયાત વધશે. પરંતુ આ સમાચાર ભારતીય ખેડૂતો માટે ચિંતાનું કારણ બન્યા છે. ખેડૂતોને ડર છે કે આનાથી મકાઈના ભાવ ઘટશે, જેના કારણે તેઓ નુકસાનમાં જશે અને ખેતીનો ખર્ચ પણ નહીં નીકળે.

મકાઈના ભાવ MSPથી નીચે

હાલમાં મકાઈનો મિનિમમ ટેકાનો ભાવ (MSP) 2400 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે, પરંતુ કૃષિ મંત્રાલયના આંકડા દર્શાવે છે કે 15થી 23 ઓક્ટોબર 2025 દરમિયાન બજારમાં મકાઈનો સરેરાશ ભાવ ઘટીને 1823.53 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ થઈ ગયો છે. A2+FL ફોર્મ્યુલા મુજબ, મકાઈના ઉત્પાદન પર ખેડૂતોનો ખર્ચ 1508 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે, જ્યારે સ્વામીનાથન આયોગના C2 ફોર્મ્યુલા મુજબ આ ખર્ચ 1952 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ થાય છે. આનો સીધો અર્થ એ છે કે ઘણા ખેડૂતો પોતાની ખેતીના ખર્ચ કરતાં પણ ઓછી કિંમતે મકાઈ વેચી રહ્યા છે.

મધ્ય પ્રદેશમાં સૌથી વધુ અસર

આ ઉપરાંત, રાજસ્થાનમાં મકાઈનો સરેરાશ ભાવ 1695.54 રૂપિયા, કર્ણાટકમાં 2085.85 રૂપિયા અને મહારાષ્ટ્રમાં 1763.85 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ રહ્યો છે. આ બધા રાજ્યોમાં ભાવ MSPથી નીચે છે, જે ખેડૂતો માટે નુકસાનકારક છે.

આયાતથી ખેડૂતોની આજીવિકાને ખતરો

કૃષિ અર્થશાસ્ત્રીનું કહેવું છે કે અમેરિકાથી મકાઈનું આયાત ભારતીય ખેડૂતો માટે મોટું નુકસાન લાવી શકે છે. તેમણે ચેતવણી આપી કે સસ્તા આયાતથી બજારમાં ભાવ ઘટશે, જેનાથી મકાઈની ખેતી નુકસાનકારક બની શકે છે. સાથે “ખાદ્ય પદાર્થોનું આયાત એટલે બેરોજગારીનું આયાત. સરકારે આ વાત પર ધ્યાન આપવું જોઈએ.”

વૈશ્વિક સ્તરે અમેરિકા વિશ્વનું 35% મકાઈ ઉત્પાદન કરે છે, જ્યારે ભારતનો હિસ્સો માત્ર 3% છે. આથી અમેરિકન મકાઈ સસ્તી હોવાથી ભારતીય બજારમાં તેની માંગ વધી શકે છે, જે ખેડૂતોની આવકને અસર કરશે.

મકાઈની ખેતીમાં વધારો, પણ ચિંતા પણ વધી

છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારતમાં મકાઈની ખેતીમાં વધારો થયો છે. 2020-21માં મકાઈનું ખેતરક્ષેત્ર 98.92 લાખ હેક્ટર હતું, જે 2024-25માં વધીને 120.17 લાખ હેક્ટર થયું છે. આ દરમિયાન ઉત્પાદન 316.45 લાખ મેટ્રિક ટનથી વધીને 422.81 લાખ મેટ્રિક ટન થયું છે. પરંતુ નિષ્ણાતો ચેતવણી આપે છે કે જો આયાત ચાલુ રહેશે, તો ભાવમાં વધુ ઘટાડો થશે, જેનાથી ખેડૂતો નિરાશ થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત મકાઈના આયાત પર નિર્ભર બની શકે છે, જેમ કે તે હાલમાં દાળો અને તેલીબિયાં માટે છે.

શું કરવું જોઈએ?

ખેડૂતોની આ ચિંતાને દૂર કરવા સરકારે આયાત નીતિ પર ફરીથી વિચાર કરવો જોઈએ. ખેડૂતોને MSPની ખાતરી આપવી અને બજારમાં ભાવ સ્થિર રાખવા માટે પગલાં લેવા જોઈએ. નહીં તો ભારતના મકાઈ ઉત્પાદક ખેડૂતોની આજીવિકા જોખમમાં મુકાઈ શકે છે.

આ પણ વાંચો- ટ્રમ્પનો મોટો નિર્ણય: કેનેડા સાથે વેપાર વાટાઘાટો બંધ, ઓન્ટારિયોની જાહેરાત બની કારણ