Budget 2023: સરકાર દર વર્ષે બજેટ પહેલા આર્થિક સર્વે રજૂ કરે છે. આ સર્વે 31 જાન્યુઆરી (મંગળવાર)ના રોજ રજૂ કરવામાં આવશે. તેમાં આ નાણાકીય વર્ષ (2022-23)માં ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાની સ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવશે. આર્થિક સર્વે સરકારના મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર (CEA)ની દેખરેખ હેઠળ તૈયાર કરવામાં આવે છે. હાલમાં વી અનંત નાગેશ્વરન સરકારના મુખ્ય આર્થિક સલાહકાર (CEA) છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ સંસદમાં આર્થિક સર્વે રજૂ કરશે. આ પછી એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ થશે, જેમાં વી અનંત નાગેશ્વરન મીડિયાના પ્રશ્નોના જવાબ આપશે. આ પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં નાણા મંત્રાલયના કેટલાક વરિષ્ઠ અધિકારીઓ પણ હાજર રહેશે. પ્રેસ કોન્ફરન્સનું લાઈવ સ્ટ્રીમિંગ સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ્સ પર થશે. તમે તેને પીઆઈબી ઈન્ડિયાની યુટ્યુબ ચેનલ પર પણ જોઈ શકો છો.
સરકારી વેબસાઇટ પરથી ડાઉનલોડ કરી શકાશે
જો તમે આ સર્વેના રિપોર્ટ વિશે વિગતવાર જાણવા માંગતા હો, તો તમે તેને સરકારની વેબસાઇટ પરથી ડાઉનલોડ કરી શકો છો. તમારે “www.indiabudget.gov.in/economicsurvey” પર જવું પડશે. પરંતુ એ નોંધવું અગત્યનું છે કે આર્થિક સર્વે સંસદમાં રજૂ થયા પછી જ તે વેબસાઇટ પર ડાઉનલોડ કરવા માટે ઉપલબ્ધ થશે.
આ સર્વે અર્થતંત્રની તંદુરસ્તી જણાવશે
આ નાણાકીય વર્ષમાં અર્થતંત્રના સ્વાસ્થ્ય વિશેની માહિતી ઉપરાંત, આર્થિક સર્વેમાં આગામી નાણાકીય વર્ષમાં અર્થતંત્રના સંભવિત સ્વાસ્થ્ય વિશે પણ વિગતવાર ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. તેના રાજકોષીય વિકાસની સાથે સરકાર નાણાકીય વ્યવસ્થાપન અને બાહ્ય ક્ષેત્રો વિશે પણ જણાવે છે. તેમાં સરકારની નીતિઓ અને કાર્યક્રમોના પરિણામોની માહિતી પણ છે. તેમનાથી અર્થતંત્રને કેટલી અસર થઈ છે?
આર્થિક સર્વે બે ભાગમાં છે
આર્થિક સર્વેક્ષણના બે ભાગ છે - ભાગ A અને ભાગ B. તેમાં જીડીપી વૃદ્ધિની શક્યતાઓનો પણ ઉલ્લેખ છે. મોંઘવારી અંગે સરકારનો અંદાજ શું છે તે પણ જણાવવામાં આવ્યું છે. દેશના વિદેશી મુદ્રા ભંડારનો પણ ઉલ્લેખ છે. ખાસ કરીને વેપાર ખાધના આંકડા ખૂબ મહત્વના છે. ભાગ A દેશના અર્થતંત્રની સ્થિતિની સમીક્ષા કરે છે. ભાગ B સામાજિક સુરક્ષા, ગરીબી, શિક્ષણ, આરોગ્યસંભાળ, આબોહવા અને માનવ વિકાસ જેવા વિશિષ્ટ વિષયો પર સરકારની સિદ્ધિઓનો ઉલ્લેખ કરે છે.
1950-51માં પ્રથમ વખત આર્થિક સર્વે રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો
ભારતમાં પ્રથમ વખત 1950-51માં આર્થિક સર્વેની રજૂઆત કરવામાં આવી હતી. 1964 સુધી, તેને કેન્દ્રીય બજેટ સાથે રજૂ કરવાની પરંપરા હતી. જે બાદ તેને બજેટથી અલગ કરી દેવામાં આવ્યું હતું. ત્યારથી તે કેન્દ્રીય બજેટ સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવે છે. ગયા વર્ષના આર્થિક સર્વેમાં આ નાણાકીય વર્ષમાં આર્થિક વૃદ્ધિ 8-8.5 ટકા રહેવાનો અંદાજ હતો.