Loksabha Election 2024: આખરે ઉત્તર પ્રદેશમાં સપા અને કોંગ્રેસ વચ્ચે ગઠબંધન થઈ ગયું છે. સમાજવાદી પાર્ટી કુલ 17 બેઠકો આપવા માટે રાજી થઈ ગઈ છે. જો કે, આ 17 બેઠકોમાંથી લગભગ 10 બેઠકો ગુમાવવાની છે. પરંતુ આ બેઠકો પર સમાજવાદી પાર્ટી કે કોંગ્રેસના ઉમેદવારો જીતવાની સ્થિતિમાં નથી. જો કે અન્ય જે બેઠકો પર કોંગ્રેસ જીતવામાં સફળ રહી છે તેમાંથી કોંગ્રેસનો ગ્રાફ સમાજવાદી પાર્ટી કરતા સારો જોવા મળી રહ્યો છે. જો રામમંદિરના કારણે ભાજપની તરફેણમાં પવન ફૂંકાશે તો સમાજવાદી પાર્ટીને યુપીમાં ફરી એકવાર ગઠબંધન કરવા બદલ પસ્તાવો થશે એમ કહેવું ખોટું નહીં હોય. ચાલો જોઈએ કે આ ગઠબંધનથી કોને ફાયદો થાય છે.
Loksabha Election 2024: યુપીમાં કોંગ્રેસ-એસપી ગઠબંધન, 5 બાબતોથી સમજો અખિલેશ 2017ની જેમ ફરી કેમ નુકસાનમાં?
Loksabha Election 2024: ઉત્તર પ્રદેશમાં કોંગ્રેસ અને સમાજવાદી પાર્ટીએ ફરી એકવાર ગઠબંધન કર્યું છે. ગત વખતે 2017ના મહાગઠબંધનમાં સમાજવાદી પાર્ટીને ઘણું સહન કરવું પડ્યું હતું. સપાએ કોંગ્રેસને 400માંથી 105 સીટો આપી હતી, પરંતુ કોંગ્રેસ આમાંથી માત્ર 7 સીટો જીતી શકી હતી. ચાલો સમજીએ કે આ વખતે સપા-કોંગ્રેસ ગઠબંધનથી કોને ફાયદો અને કોને નુકસાન.
અપડેટેડ 03:13:08 PM Feb 22, 2024 પર
કોંગ્રેસ પાસે હવે સમાજવાદી પાર્ટી કરતા જીતી શકાય તેવી બેઠકોની સંખ્યા ઓછી નથી.
1- કોંગ્રેસને 21 બેઠકો જોઈતી હતી પરંતુ 17 બેઠકો મળી
સમાજવાદી પાર્ટી અને કોંગ્રેસ વચ્ચે સતત વાતચીત બાદ પણ ગઠબંધનનો મામલો ફાઈનલ થઈ રહ્યો ન હતો તેનું કારણ એ હતું કે કોંગ્રેસ ઓછામાં ઓછી 21 સીટો ઈચ્છે છે. સમાજવાદી પાર્ટી 10થી વધુ આપવા તૈયાર નહોતી. છેવટે, જો સમાજવાદી પાર્ટી 17 બેઠકો આપવા માટે સંમત થાય, તો તેનો સીધો અર્થ એ થાય છે કે કોંગ્રેસ જે ઇચ્છતી હતી તે હાંસલ કરી છે. સપાએ કોંગ્રેસને 17 સીટો આપી છે. તેમાં રાયબરેલી, અમેઠી, કાનપુર, ફતેહપુર સિકરી, બાંસગાંવ, સહારનપુર, પ્રયાગરાજ, મહારાજગંજ, વારાણસી, અમરોહા, ઝાંસી, બુલંદશહર, ગાઝિયાબાદ, મથુરા, સીતાપુર, બારાબંકી અને દેવરિયાનો સમાવેશ થાય છે. સંભવ છે કે કોંગ્રેસ બુલંદશહેર અથવા મથુરામાંથી એક સીટ પરત કરી શકે અને બદલામાં શ્રાવસ્તી કબજે કરે. અખિલેશ યાદવ આ માટે લગભગ સહમત છે.
2-કોંગ્રેસ સમાજવાદી પાર્ટી સાથે ગઠબંધનમાં બિનમહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ઈચ્છતી ન હતી
માત્ર 17 બેઠકો સાથે ગઠબંધન માટે તૈયાર થઈને કોંગ્રેસે સંદેશ આપ્યો છે કે ગઠબંધનમાં તેની સ્થિતિ નબળા ભાગીદારની નથી. જો 10થી ઓછી બેઠકો પર સમજૂતી થઈ હોત તો કોંગ્રેસની સ્થિતિ ઘણી નબળી હોત. કદાચ આ જ કારણ છે કે કરારને લઈને યોજાયેલી પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કોંગ્રેસ તરફથી અવિનાશ પાંડે અને અજય રાય હાજર રહ્યા હતા, જ્યારે સમાજવાદી પાર્ટી તરફથી નરેશ ઉત્તમ અને રાજેન્દ્ર ચૌધરી હાજર હતા. ઉપરાંત, રાણા પ્રતાપ માર્ગ પર સ્થિત એક હોટલને પ્રેસ કોન્ફરન્સ માટે 'ન તો મારી ઓફિસ, ન તમારી ઓફિસ' માટે સ્થળ તરીકે પસંદ કરવામાં આવી હતી. તેનો સ્પષ્ટ અર્થ છે કે કોંગ્રેસ એવો સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે કે તે ઉત્તર પ્રદેશમાં સમાજવાદી પાર્ટીને પોતાના કરતા મોટી પાર્ટી નથી માનતી.
3-કોંગ્રેસ પાસે હવે સમાજવાદી પાર્ટી કરતા જીતી શકાય તેવી બેઠકોની સંખ્યા ઓછી નથી.
કુલ જીતેલી બેઠકોની ગણતરી કરીએ તો કોંગ્રેસની જીતેલી બેઠકોની સંખ્યા ઓછી નથી. બસપા જેવા ગઠબંધનના તમામ લાભ કોંગ્રેસને મળે તેવી શક્યતા છે. 2019માં, UPમાં BSP અને SP વચ્ચે ગઠબંધન થયું હતું. બંનેએ લગભગ સમાન સંખ્યામાં બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી પરંતુ BSPને 10 બેઠકો મળી હતી જ્યારે સમાજવાદી પાર્ટી માત્ર 5 બેઠકો મેળવવામાં સફળ રહી હતી. શક્ય છે કે આ વખતે પણ ઈતિહાસનું પુનરાવર્તન થાય. બસપાએ જે રીતે 2019ની ચૂંટણીમાં અખિલેશની ઉદારતાનો ફાયદો ઉઠાવ્યો હતો તે જ રીતે કોંગ્રેસ આ વખતે તેનો ફાયદો ઉઠાવી શકે છે. જો આપણે આંકડાઓને ધ્યાનથી જોઈએ તો કોંગ્રેસ પાસે રાયબરેલી, અમેઠી, સહારનપુર, કાનપુર, અમરોહા જેવી 5 બેઠકો હશે જ્યાંથી તેની જીત શક્ય બની શકે છે. 2014 અને 2019માં સમાજવાદી પાર્ટી માત્ર 5-5 સીટો જીતી શકી હતી. આ વખતે પણ સ્થિતિ વધુ સારી નથી. આ રીતે બંને પક્ષોની બેઠકો સરખી થાય તેવી પૂરેપૂરી શક્યતા છે. તેવી જ રીતે યુપીમાં રામ મંદિરની લહેર ચાલી રહી છે. આ વાવાઝોડામાં જો કોંગ્રેસ સમાજવાદી પાર્ટીનું સમર્થન મેળવે છે અને ટોચની પાંચ બેઠકો જીતીને સમાજવાદી પાર્ટીની બરાબરી કરે છે તો તે કોંગ્રેસ માટે મોટી ઉપલબ્ધિ હશે.
4-ગઠબંધનથી કોને ફાયદો?
યુપીમાં સમાજવાદી પાર્ટીને મુસ્લિમોના વોટ મળી રહ્યા છે. સ્વાભાવિક છે કે આ વખતે પણ મુસ્લિમોએ સમાજવાદી પાર્ટીને મત આપ્યો હશે. પરંતુ એકવાર કોંગ્રેસને મત મળે અને મુસ્લિમ મતોની મદદથી કોંગ્રેસ સમાજવાદી પાર્ટી જેટલી બેઠકો જીતી જાય, તો ઉત્તર પ્રદેશની વોટિંગ પેટર્ન બદલાઈ જશે. જો યુપીમાં કોંગ્રેસ જીવંત રહેશે તો સમાજવાદી પાર્ટીને સૌથી વધુ નુકસાન થશે. સમાજવાદી પાર્ટીની મુસ્લિમ વોટબેંક વેરવિખેર થઈને કાયમ માટે કોંગ્રેસમાં જઈ શકે છે.
જ્યાં સુધી વોટ ટ્રાન્સફરની વાત છે, તેમાં પણ કોંગ્રેસને ફાયદો થવાનો છે. સમાજવાદી પાર્ટી પાસે વોટબેંક છે પરંતુ કોંગ્રેસ પાસે મુસ્લિમ મતો સિવાય યુપીમાં કોઈ વોટબેંક નથી. મુસ્લિમ વોટ અગાઉ પણ સમાજવાદી પાર્ટીને વોટ આપતા આવ્યા છે. સમાજવાદી પાર્ટીના પછાત વર્ગો, ખાસ કરીને યાદવ મતોથી કોંગ્રેસને ઘણો ફાયદો થવાનો છે.
2017માં વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સમાજવાદી પાર્ટીએ કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કર્યું હતું. 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સપાએ ગઠબંધનમાં કોંગ્રેસને 105 સીટો આપી હતી, પરંતુ કોંગ્રેસ માત્ર 7 સીટો જીતી શકી હતી. તે દૂધની બળેલી છાશ પણ ફૂંકીને પીવે છે. કદાચ આ જ કારણ છે કે અખિલેશ કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કરવામાં બહુ રસ ધરાવતા નહોતા.
5- કોંગ્રેસને મળેલી ઘણી સીટો પર સમાજવાદી પાર્ટી મજબૂત
સમાજવાદી પાર્ટી કોંગ્રેસને જે 17 બેઠકો આપી રહી છે તેમાંથી ઘણી એવી બેઠકો છે જ્યાં અંકગણિત સમાજવાદી પાર્ટી સાથે છે. રાયબરેલી અને અમેઠીમાં પણ સમાજવાદી પાર્ટી ભાજપની મુખ્ય દાવેદાર છે. છેલ્લી વિધાનસભા ચૂંટણીના આંકડા દર્શાવે છે કે રાયબરેલી અને અમેઠીમાંથી કોંગ્રેસનો સફાયો થઈ ગયો છે. 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, રાયબરેલીમાં 4 બેઠકો સમાજવાદી પાર્ટીની છે જ્યારે એક ભાજપને. એ જ રીતે અમેઠીમાં ભાજપે 3 અને સમાજવાદી પાર્ટીએ 2 બેઠકો પર જીત મેળવી છે. એ જ રીતે પ્રયાગરાજ, બારાબંકી વગેરેમાં સમાજવાદી પાર્ટી બીજા સ્થાને હતી, છતાં કોંગ્રેસને આ બેઠકો ગઠબંધનમાં મળી રહી છે. એવી ઘણી બેઠકો છે જ્યાં ગત ચૂંટણીમાં બીએસપી બીજા ક્રમે રહી હતી. તે બેઠકો પર પણ જો કોંગ્રેસને બદલે સમાજવાદી પાર્ટી ચૂંટણી લડી હોત તો તેની સ્થિતિ વધુ સારી હોત.
MoneyControl News
પહેલા મનીકંટ્રોલ ગુજરાતી પર ગુજરાતીમાં સ્ટોક માર્કેટ, Stock Tips, સમાચાર, પર્સનલ ફાઇનાન્સ અને બિઝનેસ સંબંધિત સમાચાર વાંચો. દૈનિક બજાર અપડેટ્સ માટે Moneycontrol App ડાઉનલોડ કરો.
