ચીન અને પાકિસ્તાન સાથે સીમા વિવાદોના સંદર્ભમાં ભારત સ્વદેશી રક્ષા પ્રણાલીઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે.
India's IADWS: ભારતે તાજેતરમાં ઓડિશાના દરિયાકાંઠે પોતાની સ્વદેશી ઇન્ટિગ્રેટેડ એર ડિફેન્સ વેપન સિસ્ટમ (IADWS)નું સફળ પરીક્ષણ કર્યું છે. આ પ્રણાલી સીમા સુરક્ષામાં મોટો ફેરફાર લાવવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. ચીનના સૈન્ય નિષ્ણાતોએ આ પ્રણાલીની પ્રશંસા કરી છે અને તેને ભારતની મોટી સિદ્ધિ ગણાવી છે.
આ IADWS પ્રણાલીને ડિફેન્સ રિસર્ચ એન્ડ ડેવલપમેન્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન (DRDO), રિસર્ચ સેન્ટર ઇમારત (RCI) અને સેન્ટર ફોર હાઇ એનર્જી સિસ્ટમ્સ એન્ડ સાયન્સ (CHESS) દ્વારા સંયુક્ત રીતે વિકસાવવામાં આવી છે. આ પ્રણાલીમાં ક્વિક રિએક્શન સર્ફેસ-ટુ-એર મિસાઇલ (QRSAM), વેરી શોર્ટ રેન્જ એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ અને હાઇ-પાવર લેઝર-આધારિત ડાયરેક્ટેડ એનર્જી વેપન (DEW)નો સમાવેશ થાય છે.
IADWSની ખાસિયતો
QRSAM: આ ઝડપી પ્રતિક્રિયા આપતી સર્ફેસ-ટુ-એર મિસાઇલ 3 થી 30 કિલોમીટરની રેન્જમાં હવાઈ હુમલાઓને રોકવામાં સક્ષમ છે.
VSHORADS: આ મિસાઇલ સિસ્ટમ નજીકના ખતરાઓ જેવા કે ડ્રોન અને હેલિકોપ્ટર સામે અસરકારક છે.
DEW: લેઝર-આધારિત આ હથિયાર પ્રકાશની ઝડપે લક્ષ્યોને નષ્ટ કરે છે અને અત્યંત ચોકસાઈ ધરાવે છે. આનો વારંવાર ઉપયોગ કરી શકાય છે.
ચીનના નિષ્ણાતોની પ્રતિક્રિયા
ચીનની એરોસ્પેસ નોલેજ મેગેઝિનના મુખ્ય સંપાદક વાંગ યાનાને ગ્લોબલ ટાઇમ્સ સાથેની વાતચીતમાં જણાવ્યું, "IADWS નીચી અને મધ્યમ ઊંચાઈએ ઉડતા ક્રૂઝ મિસાઇલ, ડ્રોન, હેલિકોપ્ટર અને અન્ય નાના વિમાનોને રોકવા માટે બનાવવામાં આવી છે." તેમણે ઉમેર્યું કે આવી સિસ્ટમની અસરકારકતા માટે મજબૂત માહિતી પ્રણાલી જરૂરી છે, જે ડેટાને એકત્ર કરીને હથિયારો સુધી પહોંચાડે.
વાંગે ખાસ કરીને DEW સિસ્ટમની પ્રશંસા કરી, જે માત્ર અમેરિકા, રશિયા, ચીન, બ્રિટન, જર્મની અને ઇઝરાયેલ જેવા થોડા દેશો પાસે જ છે. તેમણે કહ્યું, "QRSAM અને VSHORADS ખાસ નવીન નથી, પરંતુ લેઝર-આધારિત DEW રક્ષા ક્ષેત્રે નોંધપાત્ર પ્રગતિ દર્શાવે છે."
ભારતની સીમા સુરક્ષામાં નવું પગલું
ચીન અને પાકિસ્તાન સાથે સીમા વિવાદોના સંદર્ભમાં ભારત સ્વદેશી રક્ષા પ્રણાલીઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે. IADWSનું સફળ પરીક્ષણ ભારતની આત્મનિર્ભર રક્ષા નીતિનું પરિણામ છે. આ પ્રણાલી નજીકના ભવિષ્યમાં ભારતની સીમા સુરક્ષાને વધુ મજબૂત કરશે.