Child adoption Gujarat: ગુજરાતમાં છેલ્લા 10 વર્ષમાં 1297 બાળકોને દત્તક લેવામાં આવ્યા છે, જેમાં 55% દીકરીઓનો સમાવેશ થાય છે. દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા, નિયમો, પાત્રતા અને દેશભરના આંકડા જાણો.
ગુજરાતમાં છેલ્લા 10 વર્ષમાં 1297 બાળકોને દત્તક લેવામાં આવ્યા છે, જેમાં 55% દીકરીઓનો સમાવેશ થાય છે.
Child adoption Gujarat: ગુજરાતમાં બાળક દત્તક લેવાનું પ્રમાણ સતત વધી રહ્યું છે, અને એક સુખદ બાબત એ છે કે પરિવારવિહોણા બાળકોને નવા ઘર અને સ્નેહપૂર્ણ માહોલ મળી રહ્યા છે. છેલ્લા 10 વર્ષના આંકડા દર્શાવે છે કે કુલ 1297 બાળકોને દત્તક લેવામાં આવ્યા છે, જેમાં દીકરીઓનું પ્રમાણ નોંધપાત્ર રીતે વધારે છે. આ દત્તક ગ્રહણ પ્રક્રિયા સમાજમાં એક સકારાત્મક પરિવર્તન લાવી રહી છે. દર વર્ષે નવેમ્બર મહિનાને ‘એડોપ્શન અવેરનેસ મંથ’ એટલે કે ‘દત્તક ગ્રહણ માસ’ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે, જે આ પ્રક્રિયા પ્રત્યે જાગૃતિ ફેલાવવામાં મદદરૂપ થાય છે.
ગુજરાતમાં દત્તક ગ્રહણના આંકડા
છેલ્લા 10 વર્ષના સમયગાળામાં ગુજરાતમાં કુલ 1297 બાળકોને દત્તક લેવામાં આવ્યા. આ આંકડા દર્શાવે છે કે દત્તક લેવાયેલા બાળકોમાંથી 55% દીકરીઓ છે, જે દર્શાવે છે કે દીકરીઓને સ્વીકારવાનું અને તેમને પરિવારમાં લાવવાનું વલણ વધ્યું છે. આ ઉપરાંત, છેલ્લા 10 વર્ષમાં દત્તક લેવાયેલા બાળકોમાંથી 14% બાળકોને વિદેશમાં સ્થાયી થયેલા પરિવારો દ્વારા આશ્રય મળ્યો છે. ગુજરાતમાંથી વિદેશમાં સ્થાયી થયેલા લોકો દ્વારા દત્તક લેવાયેલા બાળકોની સંખ્યા 177 છે, જેમાં 61 છોકરાઓ અને 89 છોકરીઓનો સમાવેશ થાય છે, જે દર્શાવે છે કે વિદેશમાં સ્થાયી થયેલા પરિવારો માટે પણ દીકરી પ્રથમ પસંદગી રહી છે.
રાષ્ટ્રીય સ્તરનું દૃશ્ય
સમગ્ર દેશમાં બાળકને દત્તક લેવા માટે રાહ જોવાનો સરેરાશ સમયગાળો 3 વર્ષ 6 મહિનાનો છે. 2024-25ના વર્ષમાં દેશભરમાં 4500થી વધુ બાળકોને દત્તક લેવામાં આવ્યા, જે છેલ્લા 10 વર્ષનો સૌથી મોટો આંકડો છે. હાલમાં પણ સેન્ટ્રલ એડોપ્શન રિસર્ચ ઓથોરિટી (CARA)માં 36 હજારથી વધુ માતા-પિતા બાળક દત્તક લેવા માટે નોંધાયેલા છે, જે દત્તક ગ્રહણ પ્રત્યેની રુચિ અને જાગૃતિ દર્શાવે છે.
બાળક દત્તક લેવા માટેની પાત્રતાના નિયમો: બાળક દત્તક લેવા માટેના કેટલાક મહત્ત્વના નિયમો અને પાત્રતા નીચે મુજબ છે:
દંપતી માટે:-
* જો પતિ-પત્નીની કુલ ઉંમરનો સરવાળો 45 વર્ષ થતો હોય, તો તેઓ 0 થી 2 વર્ષની ઉંમરના બાળકને દત્તક લઈ શકે છે.
* જો દંપતીની કુલ ઉંમરનો સરવાળો 86 થી 90 વર્ષ હોય, તો તેઓ 2 થી 4 વર્ષ સુધીના બાળકને દત્તક લઈ શકે છે.
સિંગલ પેરેન્ટ માટે:-
* સિંગલ પેરેન્ટ તરીકે 0 થી 2 વર્ષની ઉંમરના બાળક માટે 40 વર્ષની ઉંમર મર્યાદા હોય છે.
* સિંગલ પુરુષને બાળકી દત્તક આપી શકાતી નથી, જ્યારે સિંગલ મહિલાને છોકરો અને છોકરી બંને દત્તક આપી શકાય છે.
* જો સિંગલ પેરેન્ટ 2 થી 4 વર્ષ સુધીના બાળકને દત્તક લેવા માંગતા હોય, તો તેમની ઉંમર 41-45 વર્ષ સુધીની હોવી જોઈએ.
કયા બાળકો દત્તક લઈ શકાય?
જે બાળકોને દત્તક આપવામાં આવે છે તેમાં સામાન્ય રીતે એવા બાળકોનો સમાવેશ થાય છે જેઓ ત્યજી દેવાયેલા છે, જેમને તેમના પરિવારો દ્વારા સરેન્ડર કરવામાં આવ્યા છે, પારણામાં આવેલા બાળકો, ચાઇલ્ડ ટ્રાફિકિંગમાંથી મુક્ત કરાયેલા બાળકો, અથવા ટૂંકમાં કહીએ તો જેમને કાયદેસર રીતે કોઈ પરિવાર ન હોય.
દત્તક ગ્રહણ પ્રક્રિયા
બાળક દત્તક લેવાની પ્રક્રિયા ડિસ્ટ્રિક્ટ મેજિસ્ટ્રેટ સમક્ષ ફાઇલ કરવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયામાં ચાઇલ્ડ વેલ્ફેર કમિટી (CWC) મહત્ત્વનો ભાગ ભજવે છે અને દત્તક ગ્રહણના નિર્ણયમાં તેની મુખ્ય ભૂમિકા હોય છે. આ કમિટી બાળકના હિતોનું રક્ષણ સુનિશ્ચિત કરે છે અને સમગ્ર પ્રક્રિયાને પારદર્શક રીતે પૂર્ણ કરવામાં મદદ કરે છે.
ગુજરાતમાં દત્તક ગ્રહણના વધતા આંકડા અને દીકરીઓ પ્રત્યેની પ્રથમ પસંદગી એક સકારાત્મક સામાજિક બદલાવ સૂચવે છે. આ પ્રક્રિયા અને તેના નિયમો વિશેની જાગૃતિ વધુ પરિવારોને નિરાધાર બાળકોને નવો જન્મ આપવા માટે પ્રેરિત કરશે. આ રીતે, દરેક બાળકને સ્નેહપૂર્ણ પરિવાર મળે અને તેનું ઉજ્જવળ ભવિષ્ય સુનિશ્ચિત થાય તે દિશામાં સમાજ આગળ વધી રહ્યો છે.