China- India WTO: ચીનની ભારત વિરુદ્ધ વિશ્વ વેપાર સંગઠનમાં ફરિયાદ, જાણો શું છે સમગ્ર મામલો?

China- India WTO: ચીને ભારતની કેટલીક આર્થિક નીતિઓને લઈને વિશ્વ વેપાર સંગઠન (WTO)માં ફરિયાદ નોંધાવી છે. આ ફરિયાદમાં ચીને ભારતની પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (પીએલઆઈ) સ્કીમ અને ઇલેક્ટ્રિક વાહનોના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપતી નીતિઓ પર સવાલ ઉઠાવ્યા છે. ચીનનું કહેવું છે કે આ નીતિઓ વૈશ્વિક વેપાર નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે છે અને ચીનમાં બનેલી વસ્તુઓ સાથે ભેદભાવ કરે છે.

ચીનની ફરિયાદનું કારણ

ચીને WTOના વિવાદ નિવારણ તંત્ર હેઠળ ભારત સાથે પરામર્શની માંગ કરી છે. ચીનનો આરોપ છે કે ભારતની નીતિઓ આયાતી વસ્તુઓની તુલનામાં દેશી ઉત્પાદનોને પ્રાધાન્ય આપે છે, જે ચીનના ઉત્પાદનોને નુકસાન પહોંચાડે છે. આ ફરિયાદમાં ખાસ કરીને ત્રણ કાર્યક્રમોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે:

1) એડવાન્સ્ડ કેમિસ્ટ્રી સેલ (એસીસી) બેટરી ભંડારણ માટેનો રાષ્ટ્રીય કાર્યક્રમ.

3) ઇલેક્ટ્રિક યાત્રી કારોના ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન આપવાની યોજના.

ચીનનું કહેવું છે કે આ નીતિઓ WTOના સબ્સિડી અને પ્રતિપૂરક ઉપાયો (એસસીએમ), ટેરિફ અને વેપાર પર સામાન્ય કરાર (જીએટીટી) 1994 અને વેપાર-સંબંધિત રોકાણ ઉપાયો (ટીઆરઆઈએમ)ના નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરે છે. 20 ઓક્ટોબર 2025ના WTOના પત્ર મુજબ, આ નીતિઓ ચીનને મળતા વેપાર લાભોને નબળા પાડે છે.

WTOની પ્રક્રિયા

ભારત અને ચીન બંને WTOના સભ્ય દેશો છે. WTOના નિયમો અનુસાર, જો કોઈ સભ્ય દેશને લાગે કે બીજા દેશની નીતિ તેના નિર્યાતને નુકસાન પહોંચાડે છે, તો તે વિવાદ નિવારણ તંત્ર હેઠળ ફરિયાદ કરી શકે છે. આ પ્રક્રિયાનો પ્રથમ તબક્કો પરામર્શ છે. જો ભારત સાથેના પરામર્શમાં સમાધાન નહીં નીકળે, તો ચીન WTO પાસે આ મુદ્દે નિર્ણય લેવા અથવા સમિતિ રચવાની માંગ કરી શકે છે.

ભારત-ચીન વેપાર સંબંધો

ચીન ભારતનો બીજો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર છે. 2024-25 નાણાકીય વર્ષમાં ભારતનું ચીનમાં નિર્યાત 14.5% ઘટીને 14.25 billion USD થયું, જે 2023-24માં 16.66 billion USD હતું. બીજી તરફ, આયાત 11.52% વધીને 113.45 billion USD થઈ, જે અગાઉ 101.73 billion USD હતી. પરિણામે, ભારતની ચીન સાથેની વેપાર ખાધ 2024-25માં વધીને 99.2 billion USD થઈ છે.

ચીનની આ ફરિયાદ ભારતની આર્થિક નીતિઓ અને વૈશ્વિક વેપાર નિયમોની સુસંગતતા પર ચર્ચા ઉભી કરે છે. ભારતે હવે WTOના પરામર્શ તબક્કામાં ચીનની ચિંતાઓનો જવાબ આપવો પડશે. આ મામલો બંને દેશોના વેપાર સંબંધો અને વૈશ્વિક વેપાર નીતિઓ પર નોંધપાત્ર અસર કરી શકે છે.

આ પણ વાંચો- Protein Vegetarian Food: પનીરને ભૂલી જાવ! આ 6 શાકાહારી ફૂડ્સમાં પ્રોટીનનો છે અખૂટ ભંડાર, શરીરને થશે જબરદસ્ત ફાયદા