વૈશ્વિક રાજકારણ અને વિકાસના એજન્ડા પર ચર્ચા કરવા માટે G20 સભ્ય દેશોના નેતાઓ તાજેતરમાં જોહાનિસબર્ગમાં 20મી વાર્ષિક શિખર સંમેલનમાં એકઠા થયા હતા.
G20 Summit: વૈશ્વિક રાજકારણ અને વિકાસના એજન્ડા પર ચર્ચા કરવા માટે G20 સભ્ય દેશોના નેતાઓ તાજેતરમાં જોહાનિસબર્ગમાં 20મી વાર્ષિક શિખર સંમેલનમાં એકઠા થયા હતા. આ સંમેલન અનેક મહત્ત્વપૂર્ણ નિર્ણયો અને પ્રસ્તાવો સાથે સમાપ્ત થયું, જે ભવિષ્યમાં વિશ્વની દિશા નક્કી કરવામાં મદદરૂપ થશે. પ્રાદેશિક અખંડિતતા જાળવવા અને વિશ્વમાં શાંતિ સ્થાપિત કરવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો, જ્યારે ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ અનેક દૂરંદેશી પ્રસ્તાવો રજૂ કર્યા, જેણે વૈશ્વિક પડકારોના સમાધાન માટે એક નવો માર્ગ ચીંધ્યો.
G20 સંમેલનનું સંયુક્ત ઘોષણાપત્ર
G20 સંમેલન પછી જાહેર કરાયેલા સંયુક્ત ઘોષણાપત્રમાં સભ્ય દેશોએ સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું હતું કે, કોઈપણ દેશે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત સરહદોમાં ફેરફાર કરવા માટે બળનો ઉપયોગ કે ધમકી આપવી જોઈએ નહીં. આ સંદેશ સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતા પ્રત્યેની વૈશ્વિક પ્રતિબદ્ધતાને વધુ મજબૂત બનાવે છે. આ મુદ્દે G20 દેશોની એકતા વર્તમાન વૈશ્વિક પરિસ્થિતિમાં અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ બની રહે છે.
ભારતનો મજબૂત અને સ્પષ્ટ અવાજ
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ G20 સંમેલનમાં ભારતના મજબૂત અને સ્પષ્ટ અવાજને રજૂ કર્યો. તેમણે આતંકવાદ વિરુદ્ધ ભારતની સશક્ત સ્થિતિને પુનરાવર્તિત કરી હતી અને ડ્રગ્સની દાણચોરી અને આતંકવાદ વચ્ચે વધતા જોખમી સંબંધોને નાથવા માટે G20ની એક વિશેષ ટીમ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો હતો. ફેન્ટનાઈલ જેવા અત્યંત ખતરનાક પદાર્થોના પ્રસારને રોકવા માટે આવા સહયોગની અનિવાર્યતા પર તેમણે ભાર મૂક્યો.
આ ઉપરાંત, વડાપ્રધાન મોદીએ વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય માટે એક રિસ્પોન્સ ટીમ બનાવવાની પણ હિમાયત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે, મહામારી અને પ્રાકૃતિક આપત્તિઓનો સામનો કરવા માટે તમામ દેશોએ સાથે આવવું અનિવાર્ય છે. આ રિસ્પોન્સ ટીમ કોઈપણ કટોકટીમાં તુરંત તૈનાત થઈ શકે તેવું આયોજન હોવું જોઈએ, જેથી વૈશ્વિક સ્તરે સ્વાસ્થ્ય ઇમરજન્સી અને કુદરતી આફતોનો મજબૂત રીતે સામનો કરી શકાય.
વડાપ્રધાન મોદીએ આફ્રિકાના વિકાસને વૈશ્વિક વિકાસ સાથે જોડવાની હિમાયત કરી હતી. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે, વિશ્વના સર્વાંગી વિકાસ માટે આફ્રિકાનો વિકાસ અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ છે. ભારતના G20 અધ્યક્ષપદ હેઠળ આફ્રિકન સંઘને G20નો સ્થાયી સભ્ય બનાવવામાં આવ્યો તે અંગે તેમણે ગર્વ વ્યક્ત કર્યો. તેમણે ગ્લોબલ સાઉથના અવાજને વૈશ્વિક સંસ્થાઓમાં વધુ મજબૂતી આપવાની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂક્યો. એક મહત્ત્વપૂર્ણ સૂચન રૂપે, તેમણે આગામી કેટલાક વર્ષોમાં 10 લાખ આફ્રિકન યુવાનોને ટેકનોલોજીની તાલીમ આપવાનો પ્રસ્તાવ કર્યો, જેઓ ભવિષ્યમાં કરોડો કુશળ યુવાનોને તૈયાર કરવામાં મદદ કરશે. આ ઉપરાંત, તેમણે પરંપરાગત વૈશ્વિક જ્ઞાનનો એક ભંડાર બનાવવાનું સૂચન પણ કર્યું, જેના હેઠળ દુનિયાના વિવિધ સમુદાયોનું સાંસ્કૃતિક અને પર્યાવરણીય જ્ઞાન આગામી પેઢીઓ સુધી સુરક્ષિત રહી શકે.
ભારત-ઓસ્ટ્રેલિયા-કેનેડા વચ્ચેની નવી ત્રીપક્ષીય ટેકનોલોજી ભાગીદારી
સંમેલન દરમિયાન, વડાપ્રધાન મોદીએ ઓસ્ટ્રેલિયાના વડાપ્રધાન એન્થની અલ્બાનીઝ અને કેનેડાના વડાપ્રધાન માર્ક કાર્ની સાથે બેઠક કરી હતી. આ બેઠક પછી એક નવી ત્રીપક્ષીય ટેકનોલોજી અને ઇનોવેશન ભાગીદારીની જાહેરાત કરવામાં આવી. આ ભાગીદારીનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય ઊભરતી ટેકનોલોજીમાં ત્રણેય મહાદ્વીપો અને ત્રણ મહાસાગરોમાં લોકતાંત્રિક ભાગીદારો વચ્ચે સહયોગ વધારવાનો છે. આનાથી પુરવઠા શ્રેણીઓના વૈવિધ્યકરણ, સ્વચ્છ ઊર્જાના વિકાસ અને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) ને વ્યાપક સ્તરે અપનાવવામાં મદદ મળશે. આ સહયોગ વધુ લવચીક અને સ્થિર વૈશ્વિક ભવિષ્યના નિર્માણમાં યોગદાન આપશે.
નિષ્કર્ષમાં, જોહાનિસબર્ગ G20 શિખર સંમેલન વૈશ્વિક શાંતિ, સહયોગ અને સ્થિરતા માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ મંચ પૂરું પાડ્યું હતું. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના પ્રસ્તાવો, જેવા કે આતંકવાદ વિરુદ્ધ ટીમ, વૈશ્વિક સ્વાસ્થ્ય રિસ્પોન્સ ટીમ, આફ્રિકાના વિકાસ અને નવી ટેકનોલોજી ભાગીદારી, દર્શાવે છે કે ભારત માત્ર પોતાના દેશ પૂરતું સીમિત ન રહેતા, સમગ્ર માનવજાતના કલ્યાણ અને વિકાસ માટે પ્રતિબદ્ધ છે.