Henley Passport Index: હેનલી પાસપોર્ટ ઇન્ડેક્સમાં અમેરિકન પાસપોર્ટ પ્રથમ વખત ટોપ 10થી બહાર, 12મા સ્થાને. સિંગાપુર 193 દેશોમાં વિઝા-ફ્રી, ચીનની રેન્કિંગમાં નોંધપાત્ર વધારો. વિઝા પોલિસી અને કૂટનીતિના કારણે થયો ઉલટફેર - વિગતો અહીં વાંચો.
આ લિસ્ટમાં સિંગાપુર 193 દેશોમાં વિઝા-મુક્ત મુસાફરી સાથે પ્રથમ સ્થાને છે, જ્યારે દક્ષિણ કોરિયા (190) અને જાપાન (189) બીજા અને ત્રીજા સ્થાને છે.
Henley Passport Index: પહેલા જે અમેરિકન પાસપોર્ટને વિશ્વનું સૌથી તાકાતવાન પાસપોર્ટ કહેવામાં આવતો હતો, તે આજે પ્રથમ વખત હેનલી પાસપોર્ટ ઇન્ડેક્સની ટોપ 10 લિસ્ટથી બહાર થઈ ગયો છે. 20 વર્ષ જૂની આ રેન્કિંગમાં અમેરિકા હવે 12મા ક્રમે ખસી ગયું છે અને મલેશિયા સાથે આ સ્થાન શેર કરી રહ્યું છે. આ ઘટના વૈશ્વિક કૂટનીતિ અને વિઝા નીતિઓમાં આવેલા ફેરફારોને કારણે થઈ છે, જેનાથી અમેરિકન પાસપોર્ટની મજબૂતાઈ ઘટી છે.
અમેરિકાની રેન્કિંગ કેમ ઘટી?
ઇન્ટરનેશનલ એર ટ્રાન્સપોર્ટ એસોસિએશન (IATA)ના ડેટા પર આધારિત હેનલી ઇન્ડેક્સ અનુસાર, અમેરિકન પાસપોર્ટ ધારકોને હવે માત્ર 180 દેશોમાં વિઝા વિના મુસાફરીની સુવિધા મળે છે, જ્યારે 227માંથી આ સંખ્યા એક દાયકામાં ઘણી ઘટી છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે બ્રાઝિલ જેવા દેશોએ અમેરિકા સાથે વિઝા-મુક્ત કરાર તોડી દીધો, કારણ કે અમેરિકાએ વળતરમાં આવી સુવિધા આપી નહોતી. ત્યારબાદ ચીન અને વિયેતનામે પણ અમેરિકાને તેમની વિઝા-મુક્ત યાદીમાં નથી ઉમેર્યા. પાપુઆ ન્યુ ગિની, મ્યાનમાર અને સોમાલિયાના નવા eVisa સિસ્ટમે પણ અમેરિકન પાસપોર્ટની પહોંચને મર્યાદિત કરી દીધી છે. આ બધું જોઈને સ્પષ્ટ થાય છે કે વૈશ્વિક સ્તરે વિઝા વાર્તાલાપોમાં અમેરિકા પાછળ રહી ગયું છે.
વિઝા પોલિસીની કડકાઈ મુખ્ય વાત
અમેરિકાની વિઝા નીતિઓ આ ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ છે. અમેરિકન નાગરિકો 180 દેશોમાં વિઝા વિના જઈ શકે છે, પરંતુ અમેરિકા માત્ર 46 દેશોના નાગરિકોને વિઝા વિના પ્રવેશની મંજૂરી આપે છે. હેનલી ઓપનનેસ ઇન્ડેક્સમાં અમેરિકા 77મા સ્થાને છે, જે દર્શાવે છે કે તે 'મહેમાનનવાજી'માં ઘણી પાછળ છે. ઓસ્ટ્રેલિયા પછી અમેરિકામાં આ અંતર સૌથી વધુ છે. નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે અમેરિકાની કડક નીતિઓનો જવાબ વિશ્વના અન્ય દેશો પણ તે જ રીતે આપી રહ્યા છે, જેનાથી પાસપોર્ટની તાકાત ધીમે ધીમે ઘટી રહી છે.
સિંગાપુર નંબર વન, ચીનની ઝડપી પ્રગતિ
આ લિસ્ટમાં સિંગાપુર 193 દેશોમાં વિઝા-મુક્ત મુસાફરી સાથે પ્રથમ સ્થાને છે, જ્યારે દક્ષિણ કોરિયા (190) અને જાપાન (189) બીજા અને ત્રીજા સ્થાને છે. ચીનએ છેલ્લા એક દાયકામાં પોતાની પાસપોર્ટ તાકાતમાં અદ્ભુત વધારો કર્યો છે - 2015માં 94મા સ્થાનથી હવે 64મા સ્થાને પહોંચી ગયું છે. અહીં 37 વધુ દેશોમાં વિઝા-મુક્ત સુવિધા જોડાઈ, અને કુલ 82 થઈ ગઈ. ઉલટી રીતે, ચીન 76 દેશોના લોકોને વિઝા વિના પ્રવેશ આપે છે, જે અમેરિકાથી 30 વધુ છે. તાજેતરમાં ચીને રશિયાને પણ વિઝા-મુક્ત યાદીમાં ઉમેર્યું છે. આ બધું ચીનની કૂટનીતિક વૃદ્ધિને દર્શાવે છે. ભારત આ લિસ્ટમાં 85મા સ્થાને છે, જ્યાંના નાગરિકો 57 દેશોમાં વિઝા-ફ્રી મુસાફરી કરી શકે છે.
અમેરિકનોમાં બીજી નાગરિકતાની દોડ
અમેરિકન પાસપોર્ટની ઘટતી તાકાત અને વૈશ્વિક અનિશ્ચિતતાએ અમેરિકનોને બીજી નાગરિકતા કે રહેઠાણની તલાશમાં ધકેલી દીધા છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે જો અમેરિકાએ વિઝા નીતિઓ વધુ ખુલ્લી નહીં કરી, તો તેનો પાસપોર્ટ વધુ નબળો થઈ શકે છે. બીજી તરફ, સિંગાપુર, દક્ષિણ કોરિયા અને ચીન જેવા દેશો તેમની ખુલ્લી નીતિઓ અને કૂટનીતિક તાકાતથી વૈશ્વિક મુસાફરીની દુનિયામાં આગળ નીકળી જશે. આ ફેરફાર વૈશ્વિક સંતુલનને બદલી રહ્યા છે, અને મુસાફરો માટે નવી તકો ખુલી રહી છે.