Kutch dates GI tag: કચ્છના ખજૂર ઉત્પાદકો માટે આ સારા સમાચાર છે
Kutch dates GI tag: કચ્છી ખારેક, કચ્છની ખજૂરની સ્વદેશી જાત, ભારતના પેટન્ટ, ડિઝાઇન અને ટ્રેડ માર્કસ (CGPDT)ના કંટ્રોલર જનરલ તરફથી જીયોગ્રાફિકલ ઇન્ડિકેશન (GI) ટેગ મેળવનાર ગુજરાતનું બીજું ફ્રુટ બન્યું છે. જેને લઇને ખેડૂતોમાં ખુશીનો માહોલ જોવા મળી રહ્યો છે.
કચ્છના ખેડૂત ઉત્પાદક સંગઠન યુનિડેટ્સ ફાર્મર પ્રોડ્યુસર કંપની લિમિટેડ (UFPCL) દ્વારા દાખલ કરાયેલ અરજીને મંજૂર કર્યા પછી CGPDTની કચેરીએ આ મહિનાની શરૂઆતમાં 2 જાન્યુઆરીએ કચ્છી ખારેકને GI સર્ટિફિકેટ આનેયત કર્યું હતું.
જૂન 2021માં સરદારકૃષિનગર દાંતીવાડા એગ્રીકલ્ચર યુનિવર્સિટી (SDAU) દ્વારા મુન્દ્રા, કચ્છમાં SDAUના ડેટ પામ રિસર્ચ સ્ટેશનના તત્કાલિન સંશોધન વૈજ્ઞાનિક સીએમ મુરલીધરન દ્વારા એપ્લિકેશનની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. જો કે, પાછળથી, SDAU એક ફેસિલિટેટર બન્યું અને UFPCLને અરજદાર બનાવ્યું.
“કચ્છના ખજૂર ઉત્પાદકો માટે આ સારા સમાચાર છે કારણ કે તેમના ખારેક માટે જીઆઈ ટેગ તેમના ઉત્પાદનને એક અનોખી ઓળખ આપશે. સાથે ફ્રુટના માર્કેટિંગ અને પ્રોસેસિંગના નવા રસ્તાઓ ખોલશે,”
આ સાથે જ કચ્છની તાજી ખજૂર જીઆઈ ટેગ મેળવનાર ગુજરાતનું બીજું ફ્રુટ બની ગયું છે. 2011માં ગીર કેસર કેરી - હાલના સૌરાષ્ટ્રના જૂનાગઢ, ગીર સોમનાથ અને અમરેલી જિલ્લામાં ઉગાડવામાં આવે છે - તેને GI ટેગ આપવામાં આવ્યો હતો. તે જ વર્ષે ભાલ પ્રદેશમાં ઉગાડવામાં આવતા ભાલીયા ઘઉંને ગુજરાતના મધ્ય ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્ર વિસ્તારોને પણ ટેગ આપવામાં આવ્યો હતો.
“કચ્છમાં ડેટ્સની હાજરી લગભગ 400-500 વર્ષ જૂની હોવાનું માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભારતની ઉત્તર-પશ્ચિમ સરહદે ખજૂરનાં ઝાડ વસાહતીઓ દ્વારા ફેંકવામાં આવેલા બીજમાંથી વિકસિત થયા છે, જેઓ હજ માટે મધ્ય-પૂર્વના દેશોની મુલાકાત લેતા હતા અને વેપાર માટે પણ જ્યાંથી તેઓ છોડની ઘણી સામગ્રી લાવ્યા હતા. એ પણ સંભવ છે કે કચ્છના ભૂતપૂર્વ શાસકોના મહેલોમાં કામ કરતા આરબઓએ પણ અરબ દેશોમાંથી ખજૂરના બીજ અને શાખાઓની આયાતમાં ફાળો આપ્યો હશે,”
એક રિપોર્ટ પ્રમાણે આજે કચ્છમાં લગભગ 20 લાખ ખજૂર છે અને તેમાંથી લગભગ 1.7 મિલિયન દેશી (દેશી) જાતોના રોપા-મૂળની ખજૂર છે. “કારણ કે તેઓ પ્રચારિત પામ્સઓનું બીજ ઉગાડે છે, તેમાંથી દરેક પોતાનામાં એક પામ્સ છે, જે લાક્ષણિકતાઓમાં વિવિધતાની વિશાળ શ્રેણીનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. આ પામ્સ દ્વારા પેદા થયેલી ખજૂર વિવિધ કલર, સાઇઝ, શેપ અને ટેસ્ટ ધરાવે છે, જે કચ્છમાં ઉગાડવામાં આવતા ફ્રુટોને અલગ બનાવે છે અને તેથી તે GI ટેગ માટે પાત્ર છે.
“કદાચ, સમગ્ર વિશ્વમાં કચ્છ એકમાત્ર એવું સ્થળ છે જ્યાં તાજી ખજૂરની આર્થિક રીતે ખેતી, માર્કેટિંગ અને યુઝ થાય છે. આ વિસ્તાર ભારતમાં ખજૂરની કુલ ખેતીમાં 85% થી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે,”
ખજૂરનું ફૂલ જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરીમાં અને ખારેક અથવા તાજી ખજૂર કચ્છમાં જૂન-જુલાઈમાં લણવામાં આવે છે જ્યાં દક્ષિણ પશ્ચિમ ચોમાસું ગુજરાતના અન્ય ભાગો કરતાં મોડું પહોંચે છે.