ચીન શા માટે છુપાઈને ખરીદી રહ્યું છે આટલું બધું સોનું? વૈશ્વિક બજાર પર શું થશે અસર?
Gold reserves China: ચીન ગુપચુપ રીતે મોટા પાયે સોનું ખરીદી રહ્યું છે, જે વૈશ્વિક સોનાના ભાવમાં ઉછાળાનું મુખ્ય કારણ છે. જાણો શા માટે ચીન પોતાના સત્તાવાર આંકડાઓથી અનેક ગણું વધુ સોનું ખરીદીને તેનો ભંડાર વધારી રહ્યું છે અને તેની વૈશ્વિક અર્થતંત્ર પર શું અસર થઈ શકે છે. સંપૂર્ણ વિશ્લેષણ વાંચો.
ચીનનો કુલ વિદેશી ભંડાર 3.34 ટ્રિલિયન ડોલરનો છે. આમાં સોનાનો હિસ્સો લગભગ 7% છે, જ્યારે વૈશ્વિક સરેરાશ 22% છે.
Gold reserves China: વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા ચીન, અમેરિકાને પછાડીને નંબર 1 બનવાની મહત્વકાંક્ષા ધરાવે છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી ચીનની કેન્દ્રીય બેંક મોટા પાયે સોનાની ખરીદી કરી રહી છે, જેના કારણે સોનાની કિંમતોમાં ભારે તેજી જોવા મળી છે. જોકે, એક રિપોર્ટ મુજબ, ચીન સત્તાવાર રીતે જેટલા સોનાની ખરીદી બતાવે છે, તેના કરતાં અનેક ગણું વધારે સોનું ગુપચુપ રીતે ખરીદી રહ્યું છે.
આંકડાઓનું રહસ્ય
આ વર્ષે સોનાની કિંમતોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે, જેનું એક મુખ્ય કારણ વિવિધ દેશોની કેન્દ્રીય બેંકો દ્વારા સોનાની જંગી ખરીદી છે. આમાં ચીન પણ સામેલ છે. એક અંદાજ મુજબ, ચીને આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં 240 ટન સોનું ખરીદ્યું છે, જ્યારે સત્તાવાર રીતે તેણે ફક્ત 24 ટન સોનું ખરીદ્યું હોવાનું દર્શાવ્યું છે. સત્તાવાર રીતે ચીનનો કુલ ગોલ્ડ રિઝર્વ 2304 ટન છે, પરંતુ માનવામાં આવે છે કે વાસ્તવમાં આ આંકડો ઘણો મોટો હોઈ શકે છે.
ગોલ્ડમેન સાશના એક રિપોર્ટ અનુસાર, ચીને સપ્ટેમ્બરમાં 15 ટન સોનું ખરીદ્યું હતું, જ્યારે તેણે સત્તાવાર રીતે માત્ર 1.5 ટન ખરીદવાની વાત કરી હતી. આ રીતે તેણે વાસ્તવમાં 10 ગણું વધારે સોનું ખરીદ્યું હતું. તેવી જ રીતે, ચીને એપ્રિલમાં 27 ટન સોનું ખરીદ્યું હતું, જે સત્તાવાર પુષ્ટિ કરતાં 13 ગણું વધારે હતું. સત્તાવાર રેકોર્ડ મુજબ, ઑક્ટોબરમાં 0.9 ટન ગોલ્ડ ખરીદવામાં આવ્યું હતું અને તેનો કુલ રિઝર્વ 2,304.5 ટન પર પહોંચી ગયો છે. વિશ્વમાં પાંચ દેશો પાસે ચીન કરતાં વધુ ગોલ્ડ રિઝર્વ છે.
ચીન શા માટે સોનું જમા કરી રહ્યું છે? ચીન દ્વારા આ રીતે ગુપચુપ સોનું જમા કરવા પાછળ કેટલાક મહત્વના કારણો હોઈ શકે છે:
આર્થિક પ્રભુત્વ: વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવાના તેના લક્ષ્યને હાંસલ કરવા માટે ચીન તેના વિદેશી ભંડારને વધુ મજબૂત કરવા માંગે છે.
ડોલર પર નિર્ભરતા ઘટાડવી: US ડોલર પરની નિર્ભરતા ઘટાડવા અને વૈશ્વિક બજારમાં પોતાના ચલણને મજબૂત કરવા માટે ચીન સોનાને એક સુરક્ષિત રોકાણ માને છે.
વૈશ્વિક રાજકીય અસ્થિરતાથી સુરક્ષા: આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે વધતી ભૂ-રાજકીય અસ્થિરતાને કારણે ચીન આર્થિક સુરક્ષા માટે સોનાને સુરક્ષિત આશ્રયસ્થાન તરીકે જુએ છે.
વિશ્વના અગ્રણી ગોલ્ડ રિઝર્વ ધારક દેશો
વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા ધરાવતા અમેરિકા પાસે હાલમાં 8,133 ટન ગોલ્ડ રિઝર્વ છે, જે તેના કુલ ભંડારના 78% છે. છેલ્લા 25 વર્ષમાં અમેરિકાના ગોલ્ડ રિઝર્વમાં બહુ મોટો બદલાવ આવ્યો નથી. આ યાદીમાં બીજા નંબરે જર્મની છે, જેની પાસે 3,350 ટન સોનું છે, જે તેના કુલ રિઝર્વના 78% છે. ઇટાલી પાસે 2,452 ટન (75%), ફ્રાન્સ પાસે 2,437 ટન અને રશિયા પાસે 2,330 ટન સોનું છે. આ પછી ચીનનો નંબર આવે છે.
મોટા લક્ષ્ય તરફ ચીન
ચીનનો કુલ વિદેશી ભંડાર 3.34 ટ્રિલિયન ડોલરનો છે. આમાં સોનાનો હિસ્સો લગભગ 7% છે, જ્યારે વૈશ્વિક સરેરાશ 22% છે. વર્ષ 2009માં, ચીનના ગોલ્ડ એસોસિએશનના તત્કાલીન વાઇસ જનરલ સેક્રેટરી હાઉ હુઇમિન એ કહ્યું હતું કે તેમના દેશ પાસે 5,000 ટન સોનાનો ભંડાર હોવો જોઈએ. જો ચીન આ લક્ષ્ય હાંસલ કરશે, તો તેનો ગોલ્ડ રિઝર્વ અમેરિકા પછી બીજા નંબરનો સૌથી મોટો હશે.
જાણકારોનું કહેવું છે કે જો ચીનને આગામી કેટલાક દાયકાઓમાં વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવું હોય, તો તેની પાસે 8,000 ટનથી વધુ સોનું હોવું જોઈએ. આ ગુપ્ત ખરીદી ચીન માટે તેના લાંબા ગાળાના આર્થિક અને ભૌગોલિક રાજકીય ઉદ્દેશ્યો હાંસલ કરવાની એક મહત્વપૂર્ણ રણનીતિ હોઈ શકે છે.