Winter Session 2025: રાજ્યસભાના નવા નિયમોથી વિપક્ષને લાગી શકે છે મરચા
Parliament, Winter Session: રાજ્યસભાએ શીતકાલીન સત્ર 2025 પહેલાં સભ્યો માટે કડક નિયમો સાથે બુલેટિન જારી કર્યું છે. હવે નારાબાજી અને સભાપતિના નિર્ણયની ટીકા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે, જે વિપક્ષ માટે મુશ્કેલી ઊભી કરી શકે છે. જાણો વિગતવાર નવા નિયમો અને તેની અસરો.
ચેર દ્વારા આપવામાં આવેલા નિર્ણયની ગૃહની અંદર કે બહાર પ્રત્યક્ષ કે અપ્રત્યક્ષ રીતે ટીકા ન થવી જોઈએ.
Parliament, Winter Session: સંસદના શીતકાલીન સત્ર 2025 પહેલાં રાજ્યસભા દ્વારા એક મહત્વપૂર્ણ બુલેટિન જારી કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં સભ્યોને ગૃહના સામાન્ય શિષ્ટાચારનું પાલન કરવા માટે ચેતવણી આપવામાં આવી છે. આ બુલેટિનમાં સ્પષ્ટપણે જણાવવામાં આવ્યું છે કે સભાપતિ (ચેર) દ્વારા આપવામાં આવેલા કોઈપણ નિર્ણયની ગૃહની અંદર કે બહાર ક્યાંય પણ ટીકા થવી જોઈએ નહીં. આ ઉપરાંત, કોઈપણ પ્રકારની નારાબાજી પર પણ સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, ઉપ-રાષ્ટ્રપતિ સી.પી. રાધાકૃષ્ણન (C.P. Radhakrishnan)ના રાજ્યસભાના સભાપતિ તરીકેનું આ તેમનું પહેલું સંસદીય સત્ર છે.
'ચેરના નિર્ણયની ટીકા ન થવી જોઈએ'
એક અહેવાલ મુજબ, રાજ્યસભા દ્વારા જારી કરાયેલા બુલેટિનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ચેર દ્વારા ગૃહની સ્થાપિત માન્યતાઓ અને પરંપરાઓના આધારે જ નિર્ણયો આપવામાં આવે છે. જો કોઈ ઉદાહરણ ઉપલબ્ધ ન હોય, તો સામાન્ય સંસદીય પરંપરાઓનું પાલન કરીને નિર્ણય લેવાય છે. ચેર દ્વારા આપવામાં આવેલા નિર્ણયની ગૃહની અંદર કે બહાર પ્રત્યક્ષ કે અપ્રત્યક્ષ રીતે ટીકા ન થવી જોઈએ.
ગૃહમાં કોઈપણ નારાબાજી પર પ્રતિબંધ
આ બુલેટિનમાં આગળ કહેવામાં આવ્યું છે કે ગૃહની કાર્યવાહીની ગરિમા અને ગંભીરતા જાળવી રાખવા માટે તે જરૂરી છે કે ‘Thanks’, ‘Thank You’, ‘જય હિંદ’, ‘વંદે માતરમ’ અથવા અન્ય કોઈ પણ પ્રકારના નારા લગાવવામાં ન આવે. આ માટે સંસદીય રીતિ-રિવાજો અને પરંપરાઓનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે.
સંસદીય શિષ્ટાચારનું પાલન ફરજિયાત
જાહેર કરાયેલા બુલેટિનમાં સાંસદોને એ પણ યાદ અપાવવામાં આવ્યું છે કે ગૃહમાં સૂત્રોચ્ચારવાળા પ્લેકાર્ડ બતાવવાની મંજૂરી નથી. જો કોઈ સાંસદ અન્ય કોઈ સાંસદ કે મંત્રીની ટીકા કરે છે અને પછી તેના જવાબના સમયે ગેરહાજર રહે છે, તો તેને શિષ્ટાચારનું ઉલ્લંઘન ગણવામાં આવશે. આ નિયમ મુજબ, "જો કોઈ સાંસદ બીજા સભ્ય કે મંત્રીની ટીકા કરે છે, તો અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે તે જવાબ આપતી વખતે તેને સાંભળવા માટે પણ ગૃહમાં હાજર રહે. જવાબના સમયે ગેરહાજર રહેવું એ સંસદીય શિષ્ટાચારનું ઉલ્લંઘન છે."
વિપક્ષી સાંસદો સાથેના વિવાદનો ઇતિહાસ
આ નિયમો સંસદના બંને ગૃહોની સ્ટાન્ડર્ડ હેન્ડબુકનો એક ભાગ છે, પરંતુ વર્તમાન બુલેટિનનું મહત્વ એટલા માટે વધી ગયું છે કારણ કે ઉપ-રાષ્ટ્રપતિ સી.પી. રાધાકૃષ્ણન પહેલીવાર રાજ્યસભાની કાર્યવાહીનું અધ્યક્ષપદ સંભાળશે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં રાજ્યસભાના સભાપતિ અને વિપક્ષી સાંસદો વચ્ચેના સંબંધોમાં ઘણી કડવાશ જોવા મળી છે. એટલું જ નહીં, વિપક્ષે પૂર્વ સભાપતિ જગદીપ ધનખડ વિરુદ્ધ મહાભિયોગ સુધીની નોટિસ આપી હતી. જોકે, ઉપ-સભાપતિ હરિવંશે આ નોટિસને 'ગંભીર રીતે ખામીયુક્ત' અને બંધારણીય પદને નીચું દેખાડવાના હેતુથી લાવવામાં આવી હોવાનું કહીને ફગાવી દીધી હતી.
સંસદનું શીતકાલીન સત્ર આ વખતે 1 ડિસેમ્બરથી 19 ડિસેમ્બર સુધી ચાલશે, જેમાં કુલ 15 બેઠકો થશે. આ વખતે એ જોવું મહત્વપૂર્ણ રહેશે કે ધનખડ સાથે વારંવાર ટકરાતો વિપક્ષ, રાધાકૃષ્ણનના કાર્યકાળમાં શું વલણ અપનાવે છે.