સાવધાન! દર 5માંથી 1 ભારતીય મહિલા સંધિવાની શિકાર, જાણો કેમ વધી રહ્યા છે હાડકાના દુખાવાના કેસ?

તમારા ઘરમાં પણ કોઈ વડીલ, માતા કે પત્ની વારંવાર સાંધા કે કમરના દુખાવાની ફરિયાદ કરે છે? જો હા, તો તેને સામાન્ય ગણવાની ભૂલ કરશો નહીં. ભારતમાં આર્થરાઇટિસ એટલે કે સંધિવાની સમસ્યા ખૂબ જ ઝડપથી વધી રહી છે અને તેના સૌથી વધુ શિકાર મહિલાઓ બની રહી છે. એક નવા અભ્યાસમાં સામે આવ્યું છે કે દેશમાં લગભગ દર પાંચમાંથી એક મહિલાને હાડકા અને સાંધાનો દુખાવો સંધિવા જેવો હોય છે.

ચોંકાવનારા આંકડા: મહિલાઓ અને ગ્રામીણ વિસ્તારો વધુ પ્રભાવિત

વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (WHO) ના એક તાજેતરના અભ્યાસ મુજબ, ભારતમાં સંધિવાથી પીડિત કુલ દર્દીઓમાંથી 65% મહિલાઓ છે. આ અભ્યાસમાં એ પણ બહાર આવ્યું છે કે શહેરી વિસ્તારો કરતાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં સંધિવાના કેસ વધુ જોવા મળે છે.

એક સર્વે મુજબ, ભારતમાં 5.4 કરોડથી વધુ લોકો ઓસ્ટિઓઆર્થ્રાઇટિસ (સામાન્ય રીતે ઘૂંટણ અને કરોડરજ્જુમાં થતો સાંધાનો ઘસારો) થી પીડાય છે. રૂમેટિક આર્થરાઇટિસના 42 લાખ કેસમાંથી 35.1 લાખ કેસ મહિલાઓના છે, જેમાંથી ઘણી યુવાન વયની છે. આશરે 1.72 કરોડ લોકો ખરાબ જીવનશૈલી અને કામના તણાવને કારણે સ્નાયુઓના દુખાવાનો અનુભવ કરે છે. આ ગંભીરતાને ધ્યાનમાં રાખીને, હવે ગુજરાતના ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં લગભગ 7,000 લોકો પર એક નવો સર્વે હાથ ધરવામાં આવશે, જેના પરિણામો આગામી 6-8 મહિનામાં જાહેર થશે.

આ રોગ હવે માત્ર વૃદ્ધો પૂરતો મર્યાદિત નથી, પરંતુ યુવાનોને પણ પોતાની ઝપેટમાં લઈ રહ્યો છે. તેના વધતા જતા કેસો પાછળ કેટલાક મુખ્ય કારણો જવાબદાર છે. કલાકો સુધી કમ્પ્યુટર, લેપટોપ અને મોબાઇલનો ખોટી રીતે ઉપયોગ કરવાથી ગળા અને પીઠનો દુખાવો એક મહામારીની જેમ વધી રહ્યો છે. તો, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ચિકનગુનિયાના કેસ વધ્યા છે. આ વાયરલ રોગ મટ્યા પછી પણ ઘણા દર્દીઓમાં સાંધાનો દુખાવો લાંબા સમય સુધી રહે છે, જે આર્થરાઇટિસમાં પરિણમી શકે છે.

વ્યાવસાયિક અને અંગત જીવનનો તણાવ પણ સ્નાયુઓ અને સાંધા પર નકારાત્મક અસર કરે છે. ઘણા લોકો સાંધાના દુખાવાને અવગણે છે અને સમયસર નિદાન કરાવતા નથી, જેના કારણે રોગ ગંભીર સ્વરૂપ લઈ લે છે.

માત્ર દુખાવો જ નહીં, હાર્ટ એટેકનું પણ જોખમ

રૂમેટિક આર્થરાઇટિસ એ માત્ર સાંધાનો દુખાવો નથી. જો તેની યોગ્ય સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે શરીરના અન્ય અંગો પર પણ અસર કરી શકે છે. નિષ્ણાતોના મતે, આ ગંભીર રોગ હૃદય પર સોજો લાવી શકે છે અને હાર્ટ એટેકનું કારણ પણ બની શકે છે.

શું છે ઉપાય?

ડોક્ટરોના મતે, સંધિવાના દુખાવાને કાબૂમાં લેવા અને તેનાથી બચવા માટે આધુનિક દવાઓ, આયુર્વેદ અને અન્ય વૈકલ્પિક ઉપચાર પદ્ધતિઓ (AYUSH) વચ્ચે સંકલન જરૂરી છે. નિયમિત કસરત, સંતુલિત આહાર અને યોગ્ય જીવનશૈલી અપનાવીને આ રોગના જોખમને ઘટાડી શકાય છે. જો તમને સાંધામાં સતત દુખાવો, સોજો કે જડતા જેવી સમસ્યા જણાય તો તરત જ ડોક્ટરની સલાહ લેવી ખૂબ જ જરૂરી છે.

આ પણ વાંચો-રઘુરામ રાજન Vs સંજીવ સાન્યાલ: ભારતના વિકાસ મોડેલ પર મોટી ચર્ચા, ચીનથી ક્યાં પાછળ અને કયો ખતરો?