હૃદયરોગને રોકવા માટે હવે જાગૃતિ અને એક્શનનો સમય છે, નહીં તો આ સંકટ એક મોટી હેલ્થ ઇમરજન્સી બની શકે છે.
Heart Disease, Heart Attack: છેલ્લા 5 વર્ષમાં ભારતમાં હૃદયરોગની દવાઓની માંગમાં 50%નો ઉછાળો નોંધાયો છે, જે એક ગંભીર સાર્વજનિક આરોગ્ય ચેતવણી છે. એક અહેવાલ મુજબ, આ વધારો માત્ર એક હેલ્થ ટ્રેન્ડ નથી, પરંતુ એક એવી સમસ્યા છે જે યુવાનોથી લઈને વૃદ્ધો સુધીના લોકોને અસર કરી રહી છે. આજે હૃદયરોગ માત્ર વૃદ્ધોમાં જ નહીં, પરંતુ 25થી 40 વર્ષની ઉંમરના યુવાનોમાં પણ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. તો, શું છે આના પાછળના કારણો અને તેનાથી બચવા માટે શું કરવું જોઈએ? ચાલો, આની વિગતે ચર્ચા કરીએ.
હૃદયરોગનો વધતો બોજ
ભારતમાં હાલમાં દર ત્રીજી મૃત્યુનું કારણ હૃદયરોગ છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઇઝેશન (WHO)ના ડેટા મુજબ, ભારતમાં 27% મૃત્યુ હૃદયરોગને કારણે થાય છે, જેમાંથી મોટાભાગના હાર્ટ એટેક અને સ્ટ્રોકના કેસ છે. ડોક્ટર્સના જણાવ્યા મુજબ, અગાઉ હૃદયરોગ 50-60 વર્ષની ઉંમરે જોવા મળતા હતા, પરંતુ હવે 25થી 40 વર્ષના યુવાનોમાં હાઈ બ્લડ પ્રેશર, હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ અને હાર્ટ એટેકના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે.
શું છે હૃદયરોગના મુખ્ય કારણો?
બદલાતી લાઇફસ્ટાઇલ: આજની બેઠાડુ જીવનશૈલી, ફાસ્ટ ફૂડનું વધતું સેવન, ઊંઘની કમી અને તણાવ એ હૃદયરોગના મુખ્ય જોખમો છે. ઉચ્ચ રક્તચાપ, કોલેસ્ટ્રોલ અને મેદસ્વીપણા જેવા પરિબળો હૃદયને નુકસાન પહોંચાડે છે.
કોવિડ-19ની અસર: કોવિડ-19 મહામારી પછી ઘણા દર્દીઓમાં હૃદય સંબંધી જટિલતાઓ જોવા મળી છે. પોસ્ટ-કોવિડ કાર્ડિયાક સમસ્યાઓએ એન્ટી-ક્લોટિંગ અને અન્ય હૃદયની દવાઓની માંગમાં વધારો કર્યો છે.
જાગૃતિ અને વધુ નિદાન: હેલ્થ ચેકઅપની સુલભતા અને જાગૃતિમાં વધારો થતાં હૃદયરોગનું વહેલું નિદાન થઈ રહ્યું છે. ECG, બ્લડ પ્રેશર અને કોલેસ્ટ્રોલની તપાસ હવે ગામડાઓમાં પણ થઈ રહી છે, જેના કારણે વધુ લોકોને દવાઓની જરૂર પડી રહી છે.
ડૉક્ટર્સની નવી ગાઇડલાઇન્સ: હવે ડૉક્ટર્સ હૃદયરોગના જોખમને ધ્યાનમાં રાખીને વહેલી તકે દવાઓ શરૂ કરી દે છે. અગાઉ 140/90 mmHgને હાઈ બ્લડ પ્રેશર ગણવામાં આવતું હતું, પરંતુ હવે 120/80 mmHgથી ઉપરનું બ્લડ પ્રેશર પણ ચેતવણી ઝોનમાં ગણાય છે.
જનીની અસર: કેટલાક કેસમાં પારિવારિક ઇતિહાસ પણ હૃદયરોગનું જોખમ વધારે છે. જે લોકોના પરિવારમાં હૃદયરોગનો ઇતિહાસ હોય, તેમને વધુ સાવચેતી રાખવાની જરૂર છે.
શું કરવું જોઈએ?
સંતુલિત આહાર: ફળો, શાકભાજી, આખા અનાજ અને ઓછી ચરબીવાળા ખોરાકનું સેવન કરો. ફાસ્ટ ફૂડ, ટ્રાન્સ ફેટ અને વધુ ખાંડવાળા પીણાંથી દૂર રહો.
નિયમિત વ્યાયામ: દર અઠવાડિયે ઓછામાં ઓછા 150 મિનિટ મધ્યમ તીવ્રતાનો વ્યાયામ કરો. ચાલવું, દોડવું કે યોગા જેવી પ્રવૃત્તિઓ હૃદયને સ્વસ્થ રાખે છે.
ધૂમ્રપાન અને આલ્કોહોલ છોડો: ધૂમ્રપાન અને વધુ આલ્કોહોલનું સેવન હૃદય માટે ઝેર સમાન છે.
તણાવ નિયંત્રણ: યોગ, ધ્યાન અને પૂરતી ઊંઘ દ્વારા તણાવ ઘટાડો.
નિયમિત ચેકઅપ: બ્લડ પ્રેશર, કોલેસ્ટ્રોલ અને બ્લડ શુગરની નિયમિત તપાસ કરાવો જેથી વહેલું નિદાન થઈ શકે.
શું દવાઓ જ એકમાત્ર ઉપાય છે?
જ્યારે દવાઓ હૃદયરોગનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે, ત્યારે માત્ર દવાઓ પર નિર્ભર રહેવું એ લાંબા ગાળાનો ઉકેલ નથી. એન્ટી-હાઈપરટેન્સિવ, એન્ટી-ડિસ્લિપિડેમિયા અને એન્ટી-થ્રોમ્બોટિક દવાઓ ભારતના ફાર્માસ્યુટિકલ માર્કેટમાં મોટો હિસ્સો ધરાવે છે, પરંતુ લાઇફસ્ટાઇલમાં ફેરફાર વિના આ દવાઓની માંગ વધતી જશે.
જો આપણે આ ટ્રેન્ડને ઉલટાવવો હોય, તો વ્યક્તિગત અને સામાજિક સ્તરે પગલાં લેવા પડશે. સરકારે હેલ્થકેર સુવિધાઓને ગામડાઓ સુધી વધુ સુલભ બનાવવી જોઈએ, જાગૃતિ અભિયાનો ચલાવવા જોઈએ અને ફાસ્ટ ફૂડ પર ટેક્સ જેવા નીતિગત પગલાં લેવા જોઈએ. વ્યક્તિગત રીતે, દરેક વ્યક્તિએ પોતાના હૃદયના સ્વાસ્થ્યને પ્રાથમિકતા આપવી જોઈએ. હૃદયરોગને રોકવા માટે હવે જાગૃતિ અને એક્શનનો સમય છે, નહીં તો આ સંકટ એક મોટી હેલ્થ ઇમરજન્સી બની શકે છે.