સમોસા અને જલેબી: સ્વાદની સાથે સ્વાસ્થ્યને નુકસાન, જાણો કેવી રીતે!
સ્ટ્રીટ ફૂડનો સ્વાદ માણવો હોય તો સંયમ રાખવો જરૂરી છે. સ્વાસ્થ્ય એક્સપર્ટ્સ સલાહ આપે છે કે ઘરે બનાવેલા, ઓછા તેલવાળા વિકલ્પો અપનાવો. સરકારની આ નવી પહેલથી લોકોમાં જાગૃતિ આવે અને સ્વાસ્થ્યની રક્ષા થાય તેવી આશા છે.
ભારત સરકારના આરોગ્ય મંત્રાલયે હવે લડ્ડુ, વડા પાવ, સમોસા, જલેબી જેવી વસ્તુઓ પર ઓઈલ અને શુગર ચેતવણી લેબલ લગાવવાની નવી પહેલ શરૂ કરી છે.
ભારતમાં સ્ટ્રીટ ફૂડનો નામ આવે એટલે સમોસા, જલેબી અને પકોડાની યાદ આવે. આ બધું ખાવામાં જેટલું સ્વાદિષ્ટ લાગે છે, તેટલું જ સ્વાસ્થ્ય માટે ખતરનાક હોઈ શકે છે. ભારત સરકારના આરોગ્ય મંત્રાલયે હવે લડ્ડુ, વડા પાવ, સમોસા, જલેબી જેવી વસ્તુઓ પર ઓઈલ અને શુગર ચેતવણી લેબલ લગાવવાની નવી પહેલ શરૂ કરી છે. આ આર્ટિકલમાં જાણીએ સમોસા અને જલેબી સ્વાસ્થ્ય માટે કેટલા નુકસાનકારક છે.
જલેબી: મીઠી પણ 'કડવી' અસર
જલેબીનો સ્વાદ દરેકના મનને ભાવે છે, પરંતુ ડાયટ એક્સપર્ટના જણાવ્યા પ્રમાણે, 100 ગ્રામ જલેબીમાં લગભગ 356 કેલરી હોય છે. આ મેદા, ખાંડ અને તેલથી બને છે, જે શરીરમાં શુગર લેવલ અને વજન ઝડપથી વધારી શકે છે. રોજિંદા આહારમાં જલેબીનું સેવન ડાયાબિટીસ અને મોટાપાને નોતરે છે.
સમોસા: સ્વાદમાં શાનદાર, સ્વાસ્થ્યમાં ખતરનાક
સમોસા પણ સ્વાસ્થ્ય માટે ઓછું નુકસાનકારક નથી. 100 ગ્રામ સમોસામાં લગભગ 362 કેલરી હોય છે. તેમાં મેઈદા, તળેલું તેલ અને મસાલેદાર બટેટા હોય છે. વારંવાર તળેલા તેલનો ઉપયોગ ટ્રાન્સ ફેટ ઉત્પન્ન કરે છે, જે હૃદય રોગનું જોખમ વધારે છે. નિયમિત સેવનથી ડાયાબિટીસ, હાઈ કોલેસ્ટ્રોલ અને હૃદય રોગનો ખતરો વધે છે.
મંત્રાલયની મહત્વપૂર્ણ સલાહ
મંત્રાલયની સલાહમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બાળકોની ડાયેટમાં દરરોજ 27-30 ગ્રામથી વધુ તેલ ન હોવું જોઈએ. ફેટ (જેમ કે ઘી, માખણ વગેરે) કુલ ઊર્જાના 10%થી વધુ ન હોવું જોઈએ. અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ બાબત - ટ્રાન્સ ફેટથી સંપૂર્ણ દૂર રહેવું જોઈએ. ટ્રાન્સ ફેટ સામાન્ય રીતે વનસ્પતિ તેલ, માર્જરીન, બેકરી આઇટમ્સ અને સમોસા-જલેબી જેવા સ્ટ્રીટ ફૂડમાં જોવા મળે છે.
મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલયે બાળકોમાં વધતા મોટાપા અને સંબંધિત બીમારીઓ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. મે 2025ના સરકારી પોષણ ટ્રેકરના આંકડા દર્શાવે છે કે આંગણવાડી કેન્દ્રોમાં નોંધાયેલા 5 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના 6% બાળકો મોટાપા અથવા વધુ વજનથી પીડાય છે. વારંવાર ગરમ કરેલા તેલનો ઉપયોગ ન કરવો, કારણ કે તે હૃદય રોગ અને કેન્સર જેવી બીમારીઓનું જોખમ વધારે છે.
જો કે સમોસા અને જલેબી આપણા દેશનો લોકપ્રિય સ્ટ્રીટ ફૂડ છે, પરંતુ તેના આરોગ્ય પરના નકારાત્મક અસરોને ધ્યાનમાં લેતા સરકાર અને આરોગ્ય નિષ્ણાતો લોકોને સાવધાન કરી રહ્યા છે. બાળકોના ભાવિ આરોગ્ય માટે આ પગલાં અત્યંત જરૂરી છે.