Gaganyaan Mission: શું છે ગગનયાન મિશન જેના દ્વારા ચાર ભારતીય અવકાશમાં જશે, ક્યારે થશે લોન્ચ?

Gaganyaan Mission: વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટરની મુલાકાત લીધી હતી અને મિશન ગગનયાનની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરી હતી. આ દરમિયાન વડાપ્રધાને મિશન પર જઈ રહેલા ચાર મુસાફરોનું સન્માન પણ કર્યું હતું. અગાઉ ઓક્ટોબર 2023માં અવકાશ એજન્સીએ ગગનયાનનું પ્રથમ પરીક્ષણ વાહન એબોર્ટ મિશન-1 (TV-D1) લોન્ચ કર્યું હતું. તાજેતરના સમયમાં, ચંદ્રની સપાટી પર ચંદ્રયાન-3નું સુરક્ષિત ઉતરાણ અને આદિત્ય-L1નું લોન્ચિંગ સમગ્ર વિશ્વમાં ચર્ચાનો વિષય છે. હવે ISROની નજર ગગનયાન મિશન પર છે જેના હેઠળ ભારતીય અવકાશયાત્રીઓને અવકાશમાં લઈ જવામાં આવશે.

પહેલા આપણે જાણીએ કે ગગનયાન મિશન શું છે?

મિશનમાં હમણાં શું થયું?

વડાપ્રધાન મોદીએ મંગળવારે (27 ફેબ્રુઆરી) કેરળના તિરુવનંતપુરમમાં વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટરની મુલાકાત લીધી હતી. આ દરમિયાન વડાપ્રધાને ગગનયાન મિશનની તૈયારીઓની સમીક્ષા કરી અને મિશન પર જઈ રહેલા ચાર ભારતીયોનું સન્માન કર્યું. અવકાશમાં ગયેલા અવકાશયાત્રીઓમાં ગ્રુપ કેપ્ટન પ્રશાંત નાયર, ગ્રુપ કેપ્ટન અજીત કૃષ્ણન, ગ્રુપ કેપ્ટન અંગદ પ્રતાપ અને વિંગ કમાન્ડર શુભાંશુ શુક્લાનો સમાવેશ થાય છે.

મિશનમાં અત્યાર સુધી શું થયું, આગળ શું થવાનું છે?

ગગનયાન મિશનને અનેક તબક્કામાં સફળતા સુધી પહોંચાડવામાં આવશે. ક્રૂ એસ્કેપ સિસ્ટમ (CES) ગગનયાનમાં સૌથી ખાસ વસ્તુ છે. ઑક્ટોબર 2023માં ટેસ્ટ વ્હીકલ ટીવી-ડી1નું લોન્ચિંગ એ ગગનયાન પ્રોગ્રામના ચાર મિશનમાંથી પ્રથમ હતું.

TV-D-1 પરીક્ષણ મિશનનું સફળ પ્રક્ષેપણ ઘણી રીતે મહત્વપૂર્ણ છે. હકીકતમાં, 2025 માં, જ્યારે અવકાશયાત્રીઓ ભારતના મહત્વાકાંક્ષી માનવ અવકાશ મિશન ગગનયાન હેઠળ પૃથ્વીથી 400 કિમી ઉપર અવકાશમાં ત્રણ દિવસ પસાર કરશે, ત્યારે અવકાશયાત્રીઓ કોઈપણ કારણોસર ખોવાઈ ન જાય તેની ખાતરી કરવા માટે છ પરીક્ષણોની શ્રેણીમાં આ પ્રથમ છે. તે એક કસોટી હતી. ISRO દ્વારા કરવામાં આવેલ આ પરીક્ષણ ક્રૂ એસ્કેપ સિસ્ટમ (CES) ની ક્ષમતા અને કાર્યક્ષમતા વિશે વિગતવાર માહિતી પ્રદાન કરે છે. આ ઉપરાંત, તે કોઈપણ કટોકટીની સ્થિતિમાં મિશનને અધવચ્ચે રદ કરવામાં આવે તો અવકાશયાત્રીઓના સુરક્ષિત બચાવ માટેની વ્યૂહરચના બનાવવામાં મદદ કરશે.

નેશનલ સ્પેસ ઇસરો અનુસાર, આ ક્રૂ-એસ્કેપ સિસ્ટમ ફ્લાઇટ ટેસ્ટ વ્હીકલ એબોર્ટ મિશન 1 માં કોઈપણ અપ્રિય ઘટનાના કિસ્સામાં અવકાશયાત્રીઓને બચાવવા માટે ઉપયોગી થશે. જો ટેક-ઓફ દરમિયાન મિશનમાં કોઈ ભૂલ થશે, તો સિસ્ટમ ક્રૂ મોડ્યુલ સાથે વાહનથી અલગ થઈ જશે, થોડા સમય માટે ઉડાન ભરશે અને શ્રીહરિકોટાથી 10 કિમી દૂર દરિયામાં ઉતરશે. તેમાં હાજર અવકાશયાત્રીઓને નેવી દ્વારા સમુદ્રમાંથી સુરક્ષિત પરત લાવવામાં આવશે.

આ પછી બીજું પરીક્ષણ વાહન TV-D2 મિશન અને ગગનયાન (LVM3-G1)નું પ્રથમ માનવરહિત મિશન આવશે. પરીક્ષણ વાહન મિશનની બીજી શ્રેણી (TV-D3 અને D4) અને રોબોટિક પેલોડ્સ સાથેનું LVM3-G2 મિશન આગળનું આયોજન છે. એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, ક્રૂડ મિશનનું આયોજન સફળ પરીક્ષણ વાહન પરિણામો અને અનક્રુડ મિશનના આધારે કરવામાં આવે છે.

મિશનથી ભારત શું હાંસલ કરશે?

જો ગગનયાન મિશન સફળ થશે, તો ભારત એવા દેશોની એક વિશિષ્ટ યાદીમાં જોડાશે કે જેમણે પોતાનું ક્રૂ સ્પેસક્રાફ્ટ લોન્ચ કર્યું છે. હાલમાં માત્ર અમેરિકા, રશિયા અને ચીન એવા દેશો છે જેમણે આવી સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી છે.

તે ક્યારે લોન્ચ થશે?

ઈસરોના અધ્યક્ષ એસ સોમનાથે એક નિવેદનમાં કહ્યું હતું કે ગગનયાન મિશન માટે પસંદ કરાયેલા અવકાશયાત્રીઓ 2025માં ઉડાન ભરવાની રાહ જોઈ રહ્યા છે. સોમનાથે કહ્યું હતું કે, 'ચંદ્રયાન-3ના ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઐતિહાસિક લેન્ડિંગ બાદ ISRO ગગનયાન મિશનને શક્ય બનાવવા ટેક્નોલોજી વિકસાવવા માટે દિવસ-રાત કામ કરી રહ્યું છે. અવકાશયાત્રીઓને સુરક્ષિત રીતે પાછા લાવવું એ આ મિશનનું ખૂબ મહત્વનું પાસું છે. આ શક્ય બનાવવા માટે અમારે ઘણી બધી ટેક્નોલોજી વિકસાવવાની જરૂર છે અને અમે આ શક્ય બનાવવા માટે દિવસ-રાત કામ કરી રહ્યા છીએ. તેમણે કહ્યું હતું કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં આ માટે ઘણી તકનીકો વિકસાવવામાં આવી છે અને તેને સફળ બનાવવામાં આવી છે.

આ પણ વાંચો-Ukraine russia war updates: પુતિનની સેના અમારા પર કરવા જઈ રહી છે મોટો હુમલો, યુક્રેને જણાવી તારીખ, મિત્ર દેશો પાસે માંગી મદદ