બજેટ 2023: જાણો આ 10 શબ્દોનો અર્થ, બજેટ સમજવું સરળ બનશે

BUDGET 2023: કેન્દ્રીય બજેટ 2023 રજૂ થવામાં હવે ગણતરીના દિવસો બાકી છે. દરેક લોકો બજેટની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહ્યા છે. જો કે, બજેટને ધ્યાનથી સાંભળવા છતાં, કેટલીકવાર તેને સમજવું ખૂબ મુશ્કેલ બની જાય છે. વાસ્તવમાં આવા કેટલાક શબ્દો બજેટમાં વારંવાર આવે છે, જે ખૂબ જટિલ છે. અહીં અમે તમને આવા જ કેટલાક શબ્દો અને તેમના અર્થ વિશે જણાવી રહ્યા છીએ. જો તમે તેનો અર્થ સમજો છો, તો તમારા માટે બજેટને સમજવું ખૂબ જ સરળ રહેશે. નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ 1 ફેબ્રુઆરીએ સંસદમાં કેન્દ્રીય બજેટ 2023-24 રજૂ કરશે.

ટેક્સ ઇન્કમ
Tax Revenue : આ તે રકમ છે જે તમારી આવક, માલ અને નફો વગેરેમાંથી કર તરીકે એકત્રિત કરવામાં આવે છે. ટેક્સની આવક સરકારની આવકનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે.

સીધો કર
Direct Tax: નામ સૂચવે છે તેમ, તે ટેક્સ છે જે સરકાર સીધો એકત્રિત કરે છે. કોઈ વ્યક્તિ કે સંસ્થાની આવક પર જે કર લાદવામાં આવે છે તે ડાયરેક્ટ ટેક્સની શ્રેણીમાં આવે છે. તેમાં આવકવેરો, કોર્પોરેટ ટેક્સ અને વારસાગત કરનો સમાવેશ થાય છે.

પરોક્ષ કર
Indirect Tax: આ એક એવો કર છે જે ઉપભોક્તા સીધા જમા કરાવતા નથી, પરંતુ આ કર તમારી પાસેથી માલ અને સેવાઓ માટે લેવામાં આવે છે. દેશમાં ઉત્પાદિત, આયાત અને નિકાસ થતી તમામ વસ્તુઓ પર જે કર લાદવામાં આવે છે તેને પરોક્ષ કર કહેવામાં આવે છે. જેમાં કસ્ટમ ડ્યુટી અને એક્સાઈઝ ડ્યુટીનો પણ સમાવેશ થાય છે. GST પણ એક પ્રકારનો પરોક્ષ કર છે.

રાજકોષીય ખાધ
Fiscal Deficit: સાદા શબ્દોમાં કહીએ તો, તે સરકારના ખર્ચ અને કમાણી વચ્ચેનો તફાવત છે. જો ખર્ચ સરકારની કમાણી કરતા વધી જાય તો તેને રાજકોષીય ખાધ અથવા ફિસ્કલ ડેફિસિટ કહેવામાં આવે છે.

આવકની ખોટ
Revenue Deficit: સરકાર દર વર્ષે પોતાના માટે કમાણીનું લક્ષ્ય નક્કી કરે છે. જો કમાણી અપેક્ષા કરતા ઓછી હોય તો તેને રેવન્યુ ડેફિસિટ કહેવાય છે. આનો અર્થ એ થયો કે સરકારે નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન વધુ ઝડપથી ખર્ચ કર્યો. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, સરકાર જરૂરી ખર્ચ જેટલી કમાણી કરી શકી નથી. ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ એટલે કે ખાનગીકરણનો નિર્ણય મહેસૂલ ખાધ પર ઘણી હદ સુધી આધાર રાખે છે.

ગ્રોસ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ
Gross Domestic Product (GDP): બજેટ અને અર્થતંત્રના સંદર્ભમાં જીડીપી એક મહત્વપૂર્ણ શબ્દ છે. નાણાકીય વર્ષમાં દેશ દ્વારા ઉત્પાદિત માલ અને સેવાઓના મૂલ્યને GDP કહેવામાં આવે છે. ખર્ચના સંદર્ભમાં, ગ્રાહક, વ્યવસાય અને સરકાર દ્વારા ખર્ચવામાં આવેલી રકમ ઉમેરીને જીડીપી બહાર આવે છે. ભારતના જીડીપીમાં સર્વિસ સેક્ટરનો ફાળો સૌથી વધુ છે.